Başta şunu söyleyeyim, beynimizin %100’ünü kullanırız. Yok %3’ünü yok %6’sını yok %10’unu kullanırız diye söylenen halk arasındaki tabirler yanlıştır.[7] Hatta kimileri %100’ünü kullanabilseydik; uçardık bile demektedir :] Şimdi devam. Bu yazı yazarın yorumudur.
Bilimsel Bilgilerle Zamanda Kısa Bir Yolculuk: Biraz geniş düşünürsek; ilk başlarda bilim veya insanlar tek olarak dünyayı kabul ederdi. Yeni doğmuş veya normal bir balığın “sadece deniz var” demesi gibi… Sonra yıldızların dünyanın etrafında döndüğünü düşündü ve dünyayı merkeze koydu. Sonra anladı ki güneşin etrafında dönüyoruz (Saniyede 30 km[8]). Piyasaya güneşte çıktı. Sonra galaksimizin olduğunu öğrendik, sonra da güneş sisteminin galaksinin etrafında döndüğünü anladık (Saniyede 220 km[9]). Ve milyarlarca (bilinen +200 milyar x 100 milyar[9]) yıldız keşfettik, sonra anladık ki bizden başka bir sürü galaksi varmış ve bunların toplamına evren dedik. Peki bizim evrenimizden çok uzaklarda veya dışında vb. gözlemleyemediğimiz başka evrenler[10], başka big bangler neden olmasın, ve buralarda enerji-madde-zaman dışında kuantum sonucu kaostan oluşmuş başka sistemler (yasalar) neden olmasın -veya kuantuma bile benzemeyen farklı yasalar veya durumiyatlar, bambaşka sistemler; paralel evrenler, çoklu evrenler, 1. 2. ve 3. tip evrenler, multi universe, m-teorisi – string sicim teorisi[11] kapsamındaki evrenler-, bir ihtimal var veya çok olası. Bildiğimiz gibi, evrenin toplam enerjisi 0’dır[9]. Madde geçmişten geleceğe, antimadde gelecekten geçmişe hareket ediyor ise[9], big bang ile oluşan ilk ışıklar hala evrenin sonlarında evreni genişletiyor ise… Yanı sıra karanlık enerji evreni genişletmektedir, ki ayrıca ilk ışıklar -evrenin ucunda- balon evrende döngüye girebilir…
Her Şeyi Bilmek?: Daha evrenin %95’ini bilmezken[9] -karanlık enerji – karanlık madde; belli ölçüde çözümlenmiş olsa da tam değil[11]-, beyin kıvrımlarımız “az” olup nörolojik bağlantılarımız “az” iken ve beyinde sağ sol hemisferlerimiz arası sinir ağları “az” iken ve/veya nöronlarımız az iken -ki hayvanlara göre akıllı olmamızın sebebi biraz daha fazla ön beynimizin gelişmiş olmasıdır-[12]. Bu kısıtlılıklara bağlı olarak; bilmediğimiz şeylerin olabileceğini sezmek kadar tabii bir şey olmasa gerek. Bununla birlikte, bilimi “asla” küçümsememek gerek; şu an bilim birçok şeyi -veya fazlaca şeyi; fizik yasalarını, kimya, biyoloji, kozmoloji, uzay bilimi kavramlarını- çözümlemiştir.
Unutmamak gerekir ki; çok eskilerde insanın beyni gelişmemişti, şu an az biraz gelişmiş durumda[12], ileride daha çok gelişecektir. 2 milyon yıllık insanlık tarihinde; alet yapımı, konuşabilme, yazma, bilim buluşları, bilimin ilerlemesi, bilgilenme, okuyup öğrenme vb. durumların etkisiyle; bu ilerleyen tarihsel süreçte insan beyni -nöron sayısının artması ve nörolojik bağların çoğalması ile- gelişmeye devam etmiştir[12] ve gelecekte de devam edecektir.[13]
___________________
[7] Daha fazlası için Sinan Canan, Serkan Karaismailoğlu, “Beynin İşleyişi“, Haber Türk TV, Öteki Gündem [TV Programı], 20 Mayıs 2013, <https://youtu.be/QWFv67vGHz0> ET: Şubat 2018. Oytun Erbaş, “Otizm olmasaydı, bilim olmazdı (Beyninizin yüzde kaçını kullanıyorsunuz?)”, [Röportaj], NTV, Röportajı yapan: Tülay Karabağ, 6 Mart 2017, <https://www.ntv.com.tr/saglik/otizm-olmasaydi-bilim-olmazdi-beyninizin-yuzde-kacini-kullaniyorsunuz,2IU3DH2tQkyB4qXbtpxURw> ET: Şubat 2018. Muzaffer Kaşer, “Beynimizin yüzde kaçını kullanıyoruz?”, NTV, 22 Mayıs 2013, <https://www.ntv.com.tr/saglik/beynimizin-yuzde-kacini-kullaniyoruz,QgJAcszAmU-bmzMnF6lq3w> ET: Şubat 2018.
[8] Daha fazlası için Matt Williams, “Earth’s orbit around the sun“, Phys.Org (universetoday.com), 24 Kasım 2014, <https://phys.org/news/2014-11-earth-orbit-sun.html> ET: Şubat 2018.
[9] Detaylar için bu sitedeki yazıma bk.
[10] Detaylar için bu sitedeki yazıma bk.
[11] Detaylar için bu sitedeki yazıma bk.
[12] Detaylar için bu sitedeki yazıma bk.
[13] Bu yazı yazarın yorumu olup bilgiler için 7-12 arası dipnotlara bakınız.