Konu 19: Fizik Hakkında Birtakım Bilgiler

Einstein’ın E=mc2 denklemi kütle (m) ile enerjinin (E) eş değer olduğunu söyler. “Onlar aynı şeyin iki formudur: Enerji serbest bırakılmış maddedir, maddeyse meydana çıkmayı bekleyen enerji[dir].”. “Işık hızının kendisiyle çarpımı” olan c2 çok büyük, muazzam bir sayı olduğundan “denklem bize, her maddi varlıkta büyük miktarda (hem de çok büyük miktarda) enerji bulunduğunu söylemektedir.”. Ortalama ağırlıktaki yetişkin bir insanın ya da bu ağırlıktaki -taş, odun vs.- her ne olursa olsun herhangi bir maddenin barındırdığı enerji ∼7×1018 jullük bir potansiyel enerjiye eş değerdir ki bu da ∼30 tane çok büyük hidrojen bombasının patlamasıyla ortaya çıkan enerjidir. (Bir hidrojen bombası, “atom bombasından en az bin kat daha güçlü”dür. Hidrojen bombasının büyüklüğüne göre bu sayı binlerce olabilir.)[1]

Tahmine değil, ilgili gözlemler sonucu genişletilmiş bilimsel hesaplamalara dayalı olarak galaksimizde “Dünya büyüklüğünde ve yaşanabilir” ve “sıvı hâlde su bulunduran” ∼8,8 milyar gezegen olduğu kuvvetle muhtemeldir. Galaksimizde “her 5 yıldızdan 1 tanesi Güneş’e benziyor” ve Güneş’e benzeyen bu yıldızlardan yaklaşık %22’si de yörüngelerinde Dünya benzeri gezegen barındırıyor. Bize en yakın Dünya benzeri gezegen bizden ∼112 trilyon km uzaklıktadır. (200 milyar yıldızın 5’te 1’i 40 milyar eder, 40 milyarın %22’si de 8,8 milyar eder.)[2] Ayrıca, galaksimizde bir milyon “uygarlık” olabilir. Bunların “herhangi ikisi arasındaki mesafenin en az 200 ışık yılı olduğu sanılmakta[dır].[3]

Güneş’ten sonra bize en yakın yıldıza saatte ∼30 bin km hızla gidersek ancak ∼150 bin senede ulaşabiliriz: İsmi Proxima Centauri’dir ve bize ∼4,2 ışık yılı (∼40 trilyon km) uzaklıktadır, bu yüzden oradan çıkan ışık ∼4,2 yılda Dünya’ya ulaşır. Güneş ise Dünya’dan ∼8 ışık dakikası (∼150 milyon km) kadar uzaklıktadır, bu yüzden Güneş’ten çıkan ışık ∼8 dakikada Dünya’ya ulaşır. (Bizden 20 ışık yılı uzaklığa kadar bilinen tüm yıldızlar sadece 131 tanedir.)[4]

 

Kaynaklar

[1] Bill Bryson, age., s. 108, 109. {“Bir hidrojen bombası…” cümlesi, Merve Salman, “Nükleer Silahlanmanın ABD Dış Politikasına Etkileri: Ronald Reagan Dönemi (1981-1989)”, Trakya Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2012, [PDF] <https://dspace.trakya.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/trakya/1700/0102995.pdf>, Erişim: 17 Temmuz 2022, s. 22 [(+) eklediğim kalıcı arşiv kay: https://web.archive.org/web/20221217150029/https://dspace.trakya.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/trakya/1700/0102995.pdf].}

[2] TG Editörü, “Dünya benzeri ‘8.8 milyar gezegen var'”, Geoff Marcy, Türkiye Gazetesi, sgt: 5 Kasım 2013, <http://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/98760.aspx>, Erişim: 14 Kasım 2016 [kalıcı arşiv kay: https://web.archive.org/web/20201126181051/http://www.turkiyegazetesi.com.tr/teknoloji/98760.aspx].

[3] Bill Bryson, age., s. 25.

[4] Wikipedia Contributors, “Star”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, sgt: 24 Ağustos 2020, kalıcı arşiv kay: <https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Star&oldid=974733296>, Erişim: 17 Eylül 2020 (“Bizden 20 ışık…” cümlesi, Wikipedia Contributors, “List of nearest stars and brown dwarfs”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, sgt: 8 Nisan 2023, kalıcı arşiv kay: <https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=List_of_nearest_stars_and_brown_dwarfs&oldid=1148803167>, Erişim: 26 Nisan 2023).