Konu 163: SÜMERLERDE GILGAMIŞ DESTANI (ÖZET)

 

Gılgamış, bir Sümer kralıdır ama destanı Babiller tarafından yazılmıştır.

Gılgamış, Tufan’dan sonraki kraldır. Uruk kentinin kralıdır. Önceleri yardımseverdir ama sonra despot olup çıkmıştır. Halk onu Tanrılara şikayet eder ve Tanrılar da ders vermek ister. Onu denemek için Enkidu’yu gönderirler. Enkidu; Gılgamış’ın tersidir, zıttıdır veya karanlığıdır. Gılgamış, Enkidu ile kavga eder sonra dost olurlar. Bu sırada İştar Tanrıçası Gılgamış’a aşıktır, aşkına cevap alamayan İştar Gılgamış’ı yok etmek için Humbaba adında bir canavar-dev yaratır. Enkidu ile Gılgamış, Humbaba’yı aramaya koyulurlar. Bu yolculukta önlerine birçok engel çıkar; 7 dağı geçmek, 7 sedir ağacını kesmek gibi. Karşılaştıklarında, Humbaba Utu Tanrısına yalvarır. Sonra Enkidu ile Gılgamış, Humbaba’nın başını keserler.

Gılgamış artık despotluktan çıkıp masumlaşarak iyi olur. Enkidu ölür, Gılgamış onu aramak için yer altına iner. Gılgamış burada Ziusudra ile karşılaşır ve ondan ölümsüzlük ister. Bu sırada Ziusudra Tufan Hikayesi’ni anlatır. Ziusudra Ölümsüzlük Otu’nun yerini söyler, Gılgamış Otu alamadan bir Yılan onu alıp kaçar: Böylece ölümsüz olamaz. Böylelikle Gılgamış, ölümsüzlüğün “boş bir çaba” olduğunu anlar.

Gılgamış ile Enkidu’nun dost olması; insanın pozitif ve negatif olarak kendi zıtlıklarıyla barışması, Humbaba canavarı ise insanın kendi canavarını öldürerek kişiliğini geliştirmesi anlamına gelir. Gılgamış anlamıştır ki gerçek ölümsüzlük bilgeliktir, göksellik yani maddi olmayan ölümsüzlüktür.

Sümerlerde yine Etana adındaki kral kısırdır ve gökteki Otu alarak çocuğu olmuştur. Bu hikayede kartal-yılan arkadaşlığı söz konusudur. Kartal figürü; gök, göksellik, ruh gibi anlamlara gelip çeşitli mitolojilerde kendini göstermiştir. Türklerin kartal figürü buralara dayanmaktadır.^[68]

___________________
^[68] Çelik, agk.