Konu 329-334: TEVRAT’IN SEÇİLMİŞ EN ÖNEMLİ MADDELERİYLE ÖZETİ VE ANALİZİ

11:2 [Rab, Musa’ya] “Halkına söyle, kadın erkek herkes komşusundan altın, gümüş eşya istesin.”

12:35 İsrailliler Musa’nın dediğini yapmış, Mısırlılar’dan altın, gümüş eşya ve giysi istemişlerdi. 12:36 RAB İsrailliler’in Mısırlılar’ın gözünde lütuf bulmasını sağladı. Mısırlılar onlara istediklerini verdiler. Böylece İsrailliler onları soydular.

12:1-2 RAB Mısır’da Musa’yla Harun’a, “Bu ay sizin için ilk ay, yılın ilk ayı olacak” dedi,

Ocak ayı mı? Ocak civarı -Mısır’ın da bulunduğu- kuzey yarımkürede kış olduğu için, o günlerde -9:18,24’te geçen- yağmur olayı yaşanmış olabilir. Ayrıca ocak ayının bu şekilde ilk ay olmasını halen kutluyor olabiliriz! O ay, İncil’e göre Mart.

(12:3-6 İsrail halkı kuzu, koyun alıp bekler.)

12:7 Hayvanın kanını alıp, etin yeneceği evin yan ve üst kapı sövelerine sürecekler.

Burada kanın eve sürülmesi, kurban kanının insan alnına sürülmesinin öncülü olabilir.

12:11 Eti şöyle yemelisiniz: Beliniz kuşanmış, çarıklarınız ayağınızda, değneğiniz elinizde olmalı. Eti çabuk yemelisiniz. Bu RAB’bin Fısıh kurbanıdır. Yahudiler’in Fısıh Bayramı, Müslümanlar’daki Kurban Bayramı’nın öncülü olabilir.

12:12 “O gece Mısır’dan geçeceğim. Hem insanların hem de hayvanların bütün ilk doğanlarını öldüreceğim. Mısır’ın bütün ilahlarını yargılayacağım. Ben RAB’bim.

Burada kurban kesmek ile insanların ölmemesi arasında ters bir bağlantı var: Normalde hayvan kurbanı, tanrı için bir insanın kurban olarak ölmemesi için kesilir ama burada kurbanlar, ölecek insanlar için kesiliyor!

12:13 Bulunduğunuz evlerin üzerindeki kan sizin için belirti olacak. Kanı görünce üzerinizden geçeceğim*. Mısır’ı cezalandırırken ölüm saçan size hiçbir zarar vermeyecek. (“Geçmek”: Bu geçiş olayı Fısıh Bayramı olarak kutlanmaktadır. Fısıh sözcüğü “Geçmek” anlamına gelir.)

Kurban kanı Yahudiler’i koruyor. Burada insan, ölmemek için kurban kesiyor.

“Ölüm saçan” Azrail olsa gerek…

Not: Buraya kadar “Yahudi” kavramı kullanılmadı.

12:14 Bu gün sizin için anma günü olacak. Bu günü RAB’bin bayramı olarak kutlayacaksınız. Gelecek kuşaklarınız boyunca sürekli bir kural olarak bu günü kutlayacaksınız.”

Müslümanlar’daki Kurban Bayramı’nın kökeni olabilir!

Kur’an’da “Kurban Bayramı” diye bir şey yazmaz. Ama “kurban kesin” diye yazar. Bunun da belirli bir günü yoktur. İncil’de ise Fısıh Bayramı vardır.

12:20 “Mayalı bir şey yemeyeceksiniz. Yaşadığınız her yerde mayasız ekmek yiyeceksiniz.”

12:40 İsrailliler Mısır’da dört yüz otuz yıl yaşadı. 12:41 Dört yüz otuz yılın sonuncu günü RAB’bin halkı ordularhalinde Mısır’ı terk etti.

Musa, -Tevrat’ta yaptığım hesaba göre- MÖ 800-700 arasında yaşamış olabilir.

12:48 Yanınızdaki yabancı bir konuk RAB’bin Fısıh Bayramı’nı kutlamak isterse, önce evindeki bütün erkekler sünnet edilmeli; sonra yerel halktan biri gibi İsrail halkına katılıp bayramı kutlayabilir. Ama sünnetsiz biri Fısıh etini yemeyecektir.

13:7 Aranızda ve ülkenizin hiçbir yerinde mayalı bir şey görülmeyecek. 13:9 Bu elinizde bir belirti ve alnınızda bir anma işareti olacak; öyle ki, RAB’bin yasası hep ağzınızda olsun. Çünkü RAB güçlü eliyle sizi Mısır’dan çıkardı.

13:15 ‘Firavun bizi salıvermemekte diretince, RAB Mısır’da insanların ve hayvanların bütün ilk doğanlarını öldürdü. İşte bunun için hayvanların ilk doğan erkek yavrularını RAB’be kurban ediyoruz. İlk doğan erkek çocuklarımızın bedelini ise bir hayvanla ödüyoruz.’

Eskiden -Tevrat’tan önce- çocuklar Kenan/İsrail civarında Ge-hinnom’da tanrı(lara) kurban edilirdi: Bunun değiştirilmesi/evrilmesi söz konusu olabilir.

13:11 “RAB size ve atalarınıza ant içerek söz verdiği gibi sizi Kenan topraklarına getirecektir.”

13:17 Firavun İsrailliler’i salıverdi…

13:22 Gündüz bulut sütunu, gece ateş sütunu halkın önünden eksik olmadı.

Tevrat’tan önceki, Antik Şarap Tanrısı Bacchus’un ordularına da alevden sütunlar önderlik ederdi.

14:4 “Firavunu inatçı yapacağım. Onların peşine düşecek. Böylece firavunla ordusunu yenerek yücelik kazanacağım. Mısırlılar bilecek ki, ben RAB’bim.”

Firavun’un yaptıklarını Tanrı yaptırıyor.

14:16 Sen değneğini kaldır, elini denizin üzerine uzat. Sular yarılacak ve İsrailliler kuru toprak üzerinde yürüyerek denizi geçecekler.

14:21 Musa elini denizin üzerine uzattı. RAB bütün gece güçlü doğu rüzgarıyla suları geri itti, denizi karaya çevirdi. Sular ikiye bölündü, 14:22 İsrailliler kuru toprak üzerinde yürüyerek denizi geçtiler. Sular sağlarında, sollarında onlara duvar oluşturdu.

Yapılan çalışmalarda bu bölge -veya bu bölge olabilecek bölgeler- bulunmuş olup, -Kızıldeniz’in Akdeniz’e yakın -dar bir nehir gibi inceldiği- koy kesimlerinde- burada 70-80 km hızla esecek bir rüzgarla, alttaki çıkıntının/tümseğin ortaya çıkıp, suların yanda kalması neticesinde insanların bu tümsekten geçebileceğinin yüksek ihtimalle olabileceği bilimde öngörülmüştür. Ayrıca Ay hareketleri sonucu suyun, Ay’ın çekimiyle yükselmesine ve alçalmasına yani gel-gite bağlı olarak da oluşabileceği düşünülür. Zaten bu iki durumun da örnekleri eskide ve günümüzde de oldukça çoktur.

Dikkat edilirse ayette “bir anda” demiyor “bütün gece” boyunca diyor!..

14:25 Arabalarının tekerleklerini çıkardı*; öyle ki, arabalarını zorlukla sürdüler. Mısırlılar, “İsrailliler’den kaçalım!” dediler, “Çünkü RAB onlar için bizimle savaşıyor.” (“Çıkardı”: İbranice fiil “Yoldan saptırdı” ya da “Çamura saplanmasını sağladı” anlamına da gelebilir.) 14:26 RAB Musa’ya, “Elini denizin üzerine uzat” dedi, “Sular Mısırlılar’ın, savaş arabalarının, atlılarının üzerine dönsün.” 14:27 Musa elini denizin üzerine uzattı. Sabaha karşı deniz olağan haline döndü. Mısırlılar sulardan kaçarken RAB onları denizin ortasında silkip attı.

Burada deniz birden yarılıp kapanmıyor hemen hemen yarım gün sürüyor, bu durum gel-git olayını doğruluyor gözükmekte.

14:28 Geri dönen sular savaş arabalarını, atlıları, İsrailliler’in peşinden denize dalan firavunun bütün ordusunu yuttu. Onlardan bir kişi bile sağ kalmadı.

Arabalar denizin ortasında epey ilerleyip çamura saplanıp orada kaldılarsa, arabaların gel-git neticesinde gelen sular altında kalması muhtemel.

15:6 “Senin sağ elin, ya RAB, Senin sağ elin korkunç güce sahiptir. Altında düşmanlar kırılır.

15:10 Üfledin soluğunu, denize gömüldüler.

15:11 “Var mı senin gibisi ilahlar arasında.”

15:12 Sağ elini uzattın, Yer yuttu onları.

15:13 Öncülük edeceksin sevginle kurtardığın halka, Kutsal konutunun yolunu göstereceksin gücünle onlara.

15:20 Harun’un kızkardeşi Peygamber Miryam tefini eline aldı, bütün kadınlar teflerle, oynayarak onu izlediler.

Bnz: Musa’nın kardeşleri peygamber, kendisi Tanrı gibi. İsa’nın havarilerinin veya elçilerinin peygamber, kendisinin Tanrı gibi olduğu gibi.

15:25 Musa RAB’be yakardı. RAB ona bir ağaç parçası gösterdi. Musa onu suya atınca sular tatlı oldu.

15:27 Sonra Elim’e gittiler. Orada on iki su kaynağı, yetmiş hurma ağacı vardı. Su kıyısında konakladılar.

16:10 Harun İsrail topluluğuna bunları anlatırken, çöle doğru baktılar. RAB’bin görkemi bulutta görünüyordu.

Örüntü: Bulutları, ağaçları, yerdeki taşları vs.yi insan yüzüne veya başka şeylere benzetmedir. İnsan, gördüklerinde insan yüzüne benzeyeni arar: Çünkü kendine benzeyen dost ve rahatlık, benzemeyen ise düşman ve korku doğrurur. İnsan, kendine benzeyenin ne yapacağını bilir ve korkmaz ama benzemeyenin ne yapacağını bilemediğinden korku duyar.

Ayrıca arkadaşlık seçiminde insan, kendine benzeyeni sever.

16:28 Rab Musa’ya 16:29 size iki günlük ekmek veriyorum. 16:31 İsrailliler o ekmeğe man* adını verdiler. Kişniş tohumu gibi beyazımsı, tadı ballı yufka gibiydi. (“Man”: “Bu ne?” anlamına gelen Tanrı’nın gökten gönderdiği ekmek.)

İnsanlar yolda bir ekmek parçası görse alıp -öpüp, alnına koyup- yüksek bir yere bırakırlar: Bu durum, man sayesinde ekmeklerin kutsal olmasıyla, yere değil göğe ait olmasıyla alakalı bir ritüel olabilir. Öyle ki insanlar, yerde ekmeğin yapıldığı buğday başağını ya da tanesini görseler yerden almazlar, hatta bir meyve, bir sebze gibi herhangi bir yiyecek görseler bile yerden almazlar!

16:34 RAB’bin Musa’ya buyurduğu gibi Harun manı saklanmak üzere Antlaşma Levhaları’nın önüne koydu.

Bu “Antlaşma Levhaları”, Tanrı’nın Musa’ya yazıp verdiği 10 Emri içeren Antlaşma Levhaları’ndan önceki levhalar. Mısır’dan çıkarken firavunla yaptığı antlaşma olabilir ya da İsrail halkının kurallarının yazdığı levhalar olabilir ya da Musa’dan önce yaşamış bir İsrailli’nin Tanrı’dan aldığı vahiyler de olabilir (?)

17:6 [Rab, Musa’ya] “Ben Horev Dağı’nda bir kayanın üzerinde, senin önünde duracağım. [Değneği] kayaya vuracaksın, halk içsin diye su fışkıracak.”

17:9 Musa Yeşu’ya, “Adam seç, git Amalekliler’le savaş” dedi,” Yarın ben elimde Tanrı’nın değneğiyle tepenin üzerinde duracağım.”

17:15 Musa bir sunak yaptı, adını “RAB sancağımdır*” koydu. (“RAB sancağımdır”: İbranice “Yahve nissi”.)

17:16 “Eller Rab’bin tahtına doğru kaldırıldı” dedi, “RAB kuşaklar boyunca Amalekliler’e karşı savaşacak!”

Avuç içlerinin yukarı kaldırılarak dua edilmesi, Mısırlılar dahil kimi toplumlarda mevcuttu.

18:11 “Artık biliyorum ki, RAB bütün ilahlardan büyüktür. Çünkü onların gurur duyduğu şeylerin üstesinden geldi.”

Tevrat’ta “çok tanrı” vardır: Kentsel, bölgesel veya kavimsel tanrılar dile getirilir. Yahve ise İsrailliler’in tanrısıdır.

18:13 Ertesi gün Musa halkın davalarına bakmak için yargı kürsüsüne çıktı. Halk sabahtan akşama kadar çevresinde ayakta durdu.

18:14 Kayınbabası [Yitro] Musa’nın halk için yaptıklarını görünce, “Nedir bu, halka yaptığın?” dedi, “Neden sen tek başına yargıç olarak oturuyorsun da herkes sabahtan akşama kadar çevrende bekliyor?”

18:15 Musa, “Çünkü halk Tanrı’nın istemini bilmek için bana geliyor” diye yanıtladı,

18:16 “Ne zaman bir sorunları olsa, bana gelirler. Ben de taraflar arasında karar veririm; Tanrı’nın kurallarını, yasalarını onlara bildiririm.”

18:17 Kayınbabası, “Yaptığın iş iyi değil” dedi,

18:18 “Hem sen, hem de yanındaki halk tükeneceksiniz. Bu işi tekbaşına kaldıramazsın. Sana ağır gelir.

18:19 Beni dinle, sana öğüt vereyim. Tanrı seninle olsun. Tanrı’nın önünde halkı sen temsil etmeli, sorunlarını Tanrı’ya sen iletmelisin.

18:20 Kuralları, yasaları halka öğret, izlemeleri gereken yolu, yapacakları işi göster.

18:21 Bunun yanısıra halkın arasından Tanrı’dan korkan, yetenekli, haksız kazançtan nefret eden dürüst adamlar seç; onları biner, yüzer, ellişer, onar kişilik toplulukların başına önder ata.

18:22 Halka sürekli onlar yargıçlık etsin. Büyük davaları sana getirsinler, küçük davaları kendileri çözsünler. Böylece işini paylaşmış olurlar. Yükün hafifler.

18:23 Eğer böyle yaparsan, Tanrı da buyurursa, dayanabilirsin. Herkes esenlik içinde evine döner.”

18:24 Musa kayınbabasının sözünü dinledi. Söylediği her şeyi yerine getirdi.

Musa’nın akıl hocası kayınbabası Yitro! İsa’nın Yahya, Muhammed’in de Varaka olduğu gibi…

(Yahya İsa döneminde yaşayan bir din alimi, Varaka da Muhammed’in eşi Hatice’nin amcası olan bir din alimidir. Bu üçü tüm dinleri çok iyi biliyordu, açıklarını da!..)

19:4 [Rab, Musa’ya] Mısırlılar’a ne yaptığımı, sizi nasıl kartal kanatları üzerinde taşıyarak yanıma getirdiğimi gördünüz.

Tevrat, apokaliptik tarzda yani hayalimsi olarak yazılmış bir kitap gibi gözükmektedir.

19:5 Şimdi sözümü dikkatle dinler, antlaşmama uyarsanız, bütün uluslar içinde öz halkım olursunuz. Çünkü yeryüzünün tümü benimdir.

19:6 Siz benim için kâhinler* krallığı, kutsal ulus olacaksınız. İsrailliler’e böyle söyleyeceksin.” (“Kâhin”: Tanrı ile insanlar arasında aracılık yapan ve Tanrı’ya kurban sunmak gibi dinsel işlerle uğraşan görevli.)

19:9 RAB Musa’ya, “Sana koyu bir bulut içinde geleceğim” dedi.

19:11 Üçüncü güne hazır olsunlar. Çünkü üçüncü gün bütün halkın gözü önünde ben, RAB Sina Dağı’na ineceğim.

19:16 Üçüncü günün sabahı gök gürledi, şimşekler çaktı. Dağın üzerinde koyu bir bulut vardı. Derken, çok güçlü bir boru sesi duyuldu. Ordugahta herkes titremeye başladı.

Kimileri -bir ihtimal olarak- bu “gökten inenlerin” uzaylılar olduğunu söylemektedir. Şunu hatırlatırım ki Samanyolu Galaksimiz’in çapı 100.000 ışık yılıdır: Uzaylılar olsa bile aradaki mesafenin fazlalığından bize hiç ulaşamayabilirler.

19:20 RAB Sina Dağı’nın üzerine indi, Musa’yı dağın tepesine çağırdı. Musa tepeye çıktı.

19:21 RAB, “Aşağı inip halkı uyar” dedi, “Sakın beni görmek için sınırı geçmesinler, yoksa birçoğu ölür.

19:24 RAB, “Aşağı inip Harun’u getir” dedi, “Ama kâhinlerle halk huzuruma gelmek için sınırı geçmesinler. Yoksa onları şiddetle cezalandırırım.”

19:25 Bunun üzerine Musa aşağı inip durumu halka anlattı.

Dağın arkasına saklanmış birkaç kişinin gizlice “ses” çıkarmadığını nereden bileceğiz?

Tanrı’nın sadece Musa ve kardeşine görünüp, onlarla konuşması, diğerlerine görünmemesi!..

Uyuşturucu içenlerde halüsinasyonların, olmayan seslerin, olmayan olayların beyinde kurgulanıp gerçek ve/veya gerçeğimsi olarak algılandığını hatırlatırım. Beynin bunu yapma sebebi de, -esrar, kokain, eroin, LCD, DMT vs. gibi- uyuşturucuların daha çok olmakla beraber ve alkollerin beyin hücrelerini öldürmesi sonucunda beyin yavaşlar, halbuki beyin uyku da dahil olmak üzere durmadan çalıştığı için hayatta kalır, yavaşlamak/ölmek istemeyen bir beyin kendi kendisini kendiyle çalıştırıp olmayan şeyleri kendisine var gibi gösterip hayatta kalmak isteyecektir.

20:1 Tanrı şöyle konuştu:

20:3 “Benden başka tanrın olmayacak.

20:4 Kendine yukarıda gökyüzünde, aşağıda yeryüzünde ya da yeraltındaki sularda yaşayan herhangi bir canlıya benzer put yapmayacaksın.

20:5 Putların önünde eğilmeyecek, onlara tapmayacaksın. Çünkü ben, Tanrın RAB, kıskanç bir Tanrı’yım. Benden nefret edenin babasının işlediği suçun hesabını çocuklarından, üçüncü, dördüncü kuşaklardan sorarım.

20:7 Tanrın RAB’bin adını boş yere ağzına almayacaksın. Çünkü RAB, adını boş yere ağzına alanları cezasız bırakmayacaktır.

Günümüzdeki “Allah’ın adını boş yere ağzına alma” “Boş yere yemin etme” söylemleri…

20:11 Çünkü ben, RAB yeri göğü, denizi ve bütün canlıları altı günde yarattım, yedinci gün dinlendim. Bu yüzden Şabat Günü’nü* kutsadım ve kutsal bir gün olarak belirledim. 20:10 O gün hiçbir iş yapmayacaksınız. (“Şabat Günü”: Cumartesi)

Ve Tevrat’tan sonra Hristiyanlar’da Pazar, Müslümanlar’da ise Cuma günü kutsal olarak seçilir.

20:12 Annene babana saygı göster. Öyle ki, Tanrın RAB’bin sana vereceği ülkede ömrün uzun olsun.

20:13 Adam öldürmeyeceksin.

20:14 Zina etmeyeceksin.

20:15 Çalmayacaksın.

20:16 “Komşuna karşı yalan yere tanıklık etmeyeceksin.

20:17 Komşunun evine, karısına, erkek ve kadın kölesine, öküzüne, eşeğine, hiçbir şeyine göz dikmeyeceksin.”

Bunlar “10 Emir/Buyruk”tur.

21:6 Efendisi onu [köleyi] yargıç huzuruna* çıkaracak. Kapıya ya da kapı sövesine yaklaştırıp kulağını bizle delecek. Böylece köle yaşam boyu efendisine hizmet edecek. (“Yargıç huzuru” ya da “Tanrı huzuru”. Tanrı huzuru tapınma yeri anlamına gelebilir.)

Küpe takmanın kökenlerinden olabilir. “Kulağıma küpe olsun” deyimi (?)

Rivayete göre Yavuz Sultan Selim Mısır’ı fethettiğinde kölelerin kulaklarındaki -efendisine hizmet ettiğini gösteren- küpeleri görünce “Ben de efendim Allah’a hizmet ediyorum” deyip kulağına küpe takar.

21:7 “Eğer bir adam kızını cariye olarak satarsa, kız erkek köleler gibi özgür bırakılmayacak.

Kadın satmak!

21:12 “Kim birini vurup öldürürse, kendisi de kesinlikle öldürülecektir.

21:14 Eğer bir adam komşusuna düzen kurar, kasıtlı olarak saldırıp onu öldürürse, sunağıma bile kaçmış olsa, onu çıkarıp öldüreceksiniz.

21:15 “Kim annesini ya da babasını döverse, kesinlikle öldürülecektir.

21:17 “Annesine ya da babasına lanet eden kesinlikle öldürülecektir.

21:20 “Bir adam erkek ya da kadın kölesini değnekle döverken öldürürse, kesinlikle cezalandırılacaktır.

21:21 Ama köle hemen ölmez, bir iki gün sonra ölürse, köle sahibi ceza görmeyecektir. Çünkü köle onun malı sayılır.

21:26 “Bir adam erkek ya da kadın kölesini gözüne vurarak kör ederse, gözüne karşılık onu özgür bırakacaktır.

21:27 Eğer erkek ya da kadın kölesinin dişini kırarsa, dişine karşılık onu özgür bırakacaktır.”

21:33 “Bir adam bir çukur açar ya da kazdığı çukurun üzerini örtmezse ve çukura bir boğa ya da bir eşek düşerse, 21:34 çukuru kazan hayvanın bedelini ödeyecektir. Parayı hayvanın sahibine

verecek, ölü hayvan kendisinin olacaktır.

22:2 “Bir hırsız bir eve girerken yakalanıp öldürülürse, öldüren kişi suçlu sayılmaz.

22:9 Emanete ihanet edilen konularda, öküz, eşek, koyun, giysi, herhangi bir kayıp eşya için ‘Bu benimdir’ diyen her iki taraf sorunu yargıcın* huzuruna getirmelidir. Yargıcın suçlu bulduğu kişi komşusuna iki kat ödeyecektir. (“Yargıç” ya da “Tanrı”.)

Yargıçlar tanrı gibi!

Bu yasalar, MÖ ~1760’larda yazılan Hammurabi Kanunları’na çok benzer.

22:16 “Eğer biri nişanlı olmayan bir kızı aldatıp onunla yatarsa, başlık parasını ödemeli ve onunla evlenmelidir. 22:17 Babası kızını ona vermeyi reddederse, adam normal başlık parası neyse onu ödemelidir.

2 türlü “başlık parası”… İkincisi sevişme parası (?)

22:18 “Büyücü kadını yaşatmayacaksınız.

22:19 “Hayvanlarla cinsel ilişki kuran herkes öldürülecektir.

22:25 “Halkıma, aranızda yaşayan bir yoksula ödünç para verirseniz, ona tefeci gibi davranmayacaksınız. Üzerine faiz eklemeyeceksiniz.

Kur’an’da da faiz haram.

22:29 “Ürününüzü ve şıranızı sunmakta gecikmeyeceksiniz. İlkdoğan oğullarınızı bana vereceksiniz.

Burada eski geleneğin önüne geçememiş olmalı! Çünkü diğer ayette insan yerine hayvan kesiliyordu.

“İlk doğan” söylemi şuna bağlanabilir: Erkek ve kadın ne kadar erken evlenirse çocuk o kadar “sağlıklı” olur: Çünkü sperm ve yumurta da yaşlanır. Çocuk yapma için, 40 yaş sonrası kritiktir diyebiliriz.

22:30 Öküzlerinize, davarlarınıza da aynı şeyi yapacaksınız. Yedi gün analarıyla kalacaklar, sekizinci gün onları bana vereceksiniz.

23:20 “Yolda sizi koruması, hazırladığım yere götürmesi için önünüzden bir melek gönderiyorum.

Kur’an’da Muhammed’in önünde giden Cebrail…

23:23 Meleğim önünüzden gidecek, sizi Amor, Hitit, Periz, Kenan, Hiv ve Yevus topraklarına götürecek. Onları yok edeceğim.

23:27 “Dehşetimi önünüzden gönderecek, karşılaşacağınız bütün halkları şaşkına çevireceğim.

23:31 “Sınırlarınızı Kızıldeniz’den Filist Denizi’ne*, çölden Fırat Irmağı’na kadar genişleteceğim. Ülke halkını elinize teslim edeceğim. Onları önünüzden kovacaksınız. (“Filist Denizi”: Akdeniz.)

24:2 Yalnız sen bana yaklaşacaksın. Ötekiler yaklaşmamalı. Halk seninle dağa çıkmamalı.”

24:4 Musa RAB’bin bütün buyruklarını yazdı. Sabah erkenden kalkıp dağın eteğinde bir sunak kurdu, İsrail’in on iki oymağını simgeleyen on iki taş sütun dikti.

Musa doğrudan yazıyor, aracı olarak melek/Ruh yok.

24:8 Musa leğenlerdeki kanı halkın üzerine serpti ve, “Bütün bu sözler uyarınca, RAB’bin sizinle yaptığı antlaşmanın kanı budur” dedi.

24:9 Sonra Musa, Harun, Nadav, Avihu ve İsrail ileri gelenlerinden yetmiş kişi dağa çıkarak

24:10 İsrail’in Tanrısı’nı gördüler. Tanrı’nın ayakları altında lacivert taşını andıran bir döşeme vardı. Gök gibi duruydu.

İnsan Tanrı (?)

Burada Tanrı görülüyor.

24:11 Tanrı İsrail soylularına zarar vermedi. Tanrı’yı gördüler, sonra yiyip içtiler.

24:12 RAB Musa’ya, “Dağa, yanıma gel” dedi, “Burada bekle, halkın öğrenmesi için üzerine yasalarla buyrukları yazdığım taş levhaları sana vereceğim.”

Bnz: Sümer’de gökte her şeyin yazılı olduğu kutsal kitap.

24:16 RAB’bin görkemi Sina Dağı’nın üzerine indi. Bulut dağı altı gün örttü. Yedinci gün RAB bulutun içinden Musa’ya seslendi. 24:17 RAB’bin görkemi İsrailliler’e dağın doruğunda yakıcı bir ateş gibi görünüyordu.

Dağlarda “bulut” birikmesi olur (?) Dağlarda tepelerde “sis” oluşumu fazladır (?) Aktif bir yanardağ zaman zaman beyaz veya siyah bir duman ve ateş/lav çıkarabilir (?)

25:16 Antlaşmanın taş levhalarını sana vereceğim. Onları sandığın içine koy.

25:18 Kapağın iki kenarına dövme altından birer Keruv* yap. (“Keruv”: Kanatlı doğaüstü varlıklar ve bunların heykelleri.)

25:30 Ekmekleri sürekli olarak huzuruma, masanın üzerine koyacaksın.”

“Kutsal Ekmek” kavramı İncil’de de çokça anlatılır.

26:14 Çadır için kırmızı boyalı koç derilerinden bir örtü, onun üstüne de deriden başka bir örtü yap.

Nil nehrinin “kan”a dönüşmesi… Kırmızı boya (?)

26:3 (26:1,12 Tanrı’nın Evi veya Çadırı yapılırken) “Lacivert, mor, kırmızı iplikle özenle dokunmuş ince ketenden bir perde yap; üzerini Keruvlar’la ustaca süsle. 26:32 Dört gümüş taban üstünde duran akasya ağacından altın kaplı dört direk üzerine as. Çengelleri altın olacak. 26:33 Perdeyi kopçaların altına asıp Levha Sandığı’nı perdenin arkasına koy. Perde Kutsal Yer’le En Kutsal Yer’i birbirinden ayıracak.

Bnz: Ka’be’nin Perdesi

27:21 Harun’la oğulları kandilleri benim huzurumda, Buluşma Çadırı’nda*, Levha Sandığı’nın önündeki perdenin dışında, akşamdan sabaha kadar yanar tutacaklar. İsrailliler için kuşaklar boyunca sürekli bir kural olacak bu.” (“Buluşma Çadırı”: İnsanların Tanrı’ya danıştıkları yer.)

Bnz: Tanrı’nın bu çadırı/evi, daha sonra Kudüs Tapınağı’na, Ka’be vs. ile devam ediyor.

28:11-12 İsrailoğulları’nın adlarını bu iki taşın üzerine usta oymacıların mühür oyduğu gibi oyacaksın. Taşları altın yuvalar içine koyduktan sonra İsrailliler’in anılması için efodun* omuzluklarına tak. Harun, anılmaları için onların adlarını RAB’bin önünde iki omuzunda taşıyacak. (“Efod”: Kutsal giysi.)

Bnz: Günümüzde askeri giysilerin omuzlarındaki rütbe sembolleri (?)

28:30 Urim’le Tummim’i⁺ karar göğüslüğünün içine koy; öyle ki, Harun ne zaman huzuruma çıksa yüreğinin üzerinde olsunlar. Böylece Harun İsrailoğulları’nın karar vermek için kullandıkları Urim’le Tummim’i RAB’bin huzurunda sürekli yüreğinin üzerinde taşıyacak.” (Urim ve Tummim, Tevrat’ta başkohenin göğsüne taktığı bir kehanet aracıdır; yapılacak herhangi bir işin uğurlu ya da uğursuz olduğunu tesbit etmekte kullanılırdı. DİA c.42 s.52, İ. Çelebi)

Halk sorunları ve soruları yöneticiye sorardı, o da Tanrı’ya sorardı: Yönetici urim-tummini yazı tura atar gibi atardı veya çevirirdi; urim gelirse evet, tummin gelirse Tanrı hayır demiş olurdu.

28:42 “Edep yerlerini örtmek için onlara keten donlar yap. Boyu belden uyluğa kadar olacak.

28:43 Harun’la oğulları Buluşma Çadırı’na girdiklerinde ya da Kutsal Yer’de hizmet etmek üzere sunağa yaklaştıklarında, suç işleyip ölmemek için bu donları giyecekler. Harun ve soyundan gelenler için sürekli bir kural olacak bu.”

29:7 Sonra mesh yağını al, başına dökerek onu meshet.

29:18 Sonra koçun tümünü sunağın üzerinde yak. Bu RAB’be sunulan yakmalık sunu, RAB’bi hoşnut eden koku, O’nun için yakılan sunudur.

29:28 İsrailliler bunları sürekli Harun’la oğullarının payına ayıracak. Bu, İsrailliler’in RAB’be sunduğu esenlik kurbanlarından biridir.

Kutsal/Ahit/Levha Sandık’ı Tanrı’nın Evi’ndeki Çadır’ın merkezinde bulunuyor. Tanrı’ya, Sandık’a sunulan kurbanlar İsrail ailesine -Musa’nın, Harun’un ailesine- gidiyor!

29:33 Atanıp kutsal kılınmaları için günahları bağışlatan bu sunuları yalnız onlar yiyebilir. Yabancı biri yiyemez, çünkü bu sunular kutsaldır.

29:36 Günah bağışlatmak için günah sunusu olarak her gün bir boğa sunacaksın.

29:40 Kuzuyla birlikte dörtte bir hin (~1 lt) sıkma zeytinyağıyla yoğrulmuş onda bir efa (~1.3 kg) ince un ve dökmelik sunu olarak dörtte bir hin şarap sunacaksınız.

29:45 İsrailliler arasında yaşayacak, onların Tanrısı olacağım.

30:7 “Harun her sabah kandillerin bakımını yaparken sunağın üzerinde güzel kokulu buhur yakacak. 30:8 Böylece huzurumda kuşaklar boyunca sürekli buhur yanacak.

Buhur/Tütsü: Dini törenlerde yakılan kokulu ağaç vb. maddeler.

“Buhur yakma” ritüeli/geleneği semavi dinlerden önce vardı. Musevilik, Hristiyanlık ve birçok inançta halen devam etmektedir. Hatta günümüzde Müslümanlık’ta bile görülür: Örneğin TR’nin doğusunda bazı aileler evlerinde -manevi temizlik için vb.- buhur yakar.

30:12 “İsrailliler’in sayımını yaptığın zaman, herkes canına karşılık bana bedel ödeyecektir. 30:16 İsrailliler’den bedel olarak verilen paraları toplayacak, Buluşma Çadırı’nın hizmetinde kullanacaksın. Bu paralar canlarınızın bedeli olarak ben, RAB’be İsrailliler’i hep anımsatacak.”

30:29 Onları [Buluşma Çadırı’nı ve içindekileri] kutsal kıl ki, çok kutsal olsunlar. Onlara değen her şey kutsal sayılacaktır.

Kutsal/dini bir şeye dokunup kutsal olma, manevi temizlenme. Ka’be’ye dokunma vs.

31:2 Yahuda oymağından özellikle Hur oğlu Uri oğlu Besalel’i seçtim. 31:3 Beceri, anlayış, bilgi ve her türlü ustalık vermek için onu ruhumla doldurdum.

Bnz: İncil’deki Kutsal Ruh kavramı.

31:7 Buluşma Çadırı’nı, Levha Sandığı’nı, sandığın üzerindeki Bağışlanma Kapağı’nı, çadırın bütün takımlarını,

31:8 masayla takımlarını, saf altın kandillikle takımlarını, buhur sunağını,

31:9 yakmalık sunu sunağıyla takımlarını, kazanla kazan ayaklığını,

31:10 dokunmuş giysileri -Kâhin Harun’un kutsal giysileriyle oğullarının kâhin giysilerini-

31:11 mesh yağını, kutsal yer için güzel kokulu buhuru tam sana buyurduğum gibi yapsınlar.”

Sandığın, çadırın ve tapınma yerinin altından veya altınla kaplanması durumu; Antik Mısır’da firavunlar altın kaplama ile mumyalanırdı, dinsel çoğu yapıt/eser altından yapılırdı, altın “Tanrı’nın Derisi” olarak kabul edilirdi ve gücün sembolüydü. Mısır’daki bu uygulamaların yansımaları, Tevrat’taki yapıların neden altın olduğunu gösteriyor olabilir.

31:18 Tanrı Sina Dağı’nda Musa’yla konuşmasını bitirince, üzerine eliyle antlaşma koşullarını yazdığı iki taş levhayı ona verdi.

32:9 RAB Musa’ya, “Bu halkın ne inatçı olduğunu biliyorum” dedi,

32:10 “Şimdi bana engel olma, bırak öfkem alevlensin, onları yokedeyim. Sonra seni büyük bir ulus yapacağım.”

32:11 Musa Tanrısı RAB’be yalvardı: “Ya RAB, niçin kendi halkına karşı öfken alevlensin? Onları Mısır’dan büyük kudretinle, güçlü elinle çıkardın.

32:12 Neden Mısırlılar, ‘Tanrı kötü amaçla, dağlarda öldürmek, yeryüzünden silmek için onları Mısır’dan çıkardı’ desinler? Öfkelenme, vazgeç halkına yapacağın kötülükten.

32:13 Kulların İbrahim’i, İshak’ı, İsrail’i anımsa. Onlara kendi üzerine ant içtin, ‘Soyunuzu gökteki yıldızlar kadar çoğaltacağım. Söz verdiğim bu ülkenin tümünü soyunuza vereceğim. Sonsuza dek onlara miras olacak’ dedin.”

32:14 Böylece RAB halkına yapacağını söylediği kötülükten vazgeçti.

Musa Tanrı’nın düşüncesini değiştirdi!

32:15 Musa döndü, elinde antlaşma koşulları yazılı iki taş levhayla dağdan indi. Levhaların ön ve arka iki yüzü de yazılıydı.

33:7 Musa bir çadır alır, ordugahın dışına, biraz öteye kurardı. Ona ‘Buluşma Çadırı’ derdi. Kim RAB’be danışmak istese, ordugahın dışındaki Buluşma Çadırı’na giderdi.

33:11 RAB Musa’yla iki arkadaş gibi yüz yüze konuşurdu. Sonra Musa ordugaha dönerdi. Ama genç yardımcısı Nun oğlu Yeşu çadırdan çıkmazdı.

33:20 [Rab, Musa’ya] Ancak, yüzümü görmene izin veremem. Çünkü yüzümü gören yaşayamaz.”

33:21 Sonra, “Yakınımda bir yer var” dedi, “Orada, kayanın üzerinde dur.

33:22 Görkemim oradan geçerken seni kayanın kovuğuna sokup geçinceye kadar elimle örteceğim.

33:23 Elimi kaldırdığımda, sırtımı göreceksin. Ama yüzüm görülmeyecek.”

34:2 Sabaha kadar hazırlan, sabah olunca Sina Dağı’na çık; dağın tepesinde, huzurumda dur.

Bnz: Sina Dağı – Hira Dağı

34:13 Onların sunaklarını yıkacak, dikili taşlarını parçalayacak, Aşera putlarını keseceksiniz.

Aşera, Fenikeliler’in -MÖ ~1.000- Astarte ilahi/tanrıçası, Astarte’nin kökeni de Sümer İnanna Tanrıçası.

Bnz: Buda’nın, Muhammed’in putları yıkması.

34:17 “Dökme putlar yapmayacaksınız.”

34:26 “Toprağınızın seçme ilk ürünlerini Tanrınız RAB’bin Tapınağı’na getireceksiniz.

34:28 Musa orada -Sina Dağı’nda- kırk gün kırk gece RAB’le birlikte kaldı. Ağzına ne ekmek koydu, ne de su. Antlaşma sözlerini, on buyruğu taş levhaların üzerine yazdı.

Bnz: Buda’nın, Muhammed’in hayatı.

34:30 Harun’la İsrailliler Musa’nın ışıldayan yüzünü görünce, ona yaklaşmaya korktular.

35:5-7 Aranızda armağanlar toplayıp RAB’be sunacaksınız. İstekli olan herkes RAB’be altın, gümüş, tunç; lacivert, mor, kırmızı iplik; ince keten, keçi kılı, deri, kırmızı boyalı koç derisi, akasya ağacı armağan etsin.

35:22 Kadın erkek herkes istekle geldi, RAB’be her çeşit altın takı, broş, küpe, yüzük, kolye getirdi. RAB’be armağan ettikleri bütün takılar altındı.

39:14 On iki taş vardı. Üzerlerine mühür oyar gibi İsrailoğulları’nın adları bir bir oyulmuştu. Bu taşlar İsrail’in on iki oymağını simgeliyordu.

Bnz: İncil

Not: Tanrı’nın Evi/Çadırı ve etrafının, nasıl yapılacağı Tanrı tarafından Musa’ya Tevrat’ta uzun uza anlatılır. Yapımında ağaç malzemeleri, bezler, değerli taşlar, metaller vs. kullanılır. İncil’deki Kutsal Kent Kudüs’ün -yani cennetin- görünümü de Tevrat’taki bu Tanrı’nın Evi’ne benzer.

40:12 [Rab, Musa’ya] “Harun’la oğullarını Buluşma Çadırı’nın giriş bölümüne getirip yıka. 40:13 Harun’a kutsal giysileri giydir, bana kâhinlik etmesi için onu meshederek kutsal kıl.”

Bnz: İncil’de Yahya’nın İsa’yı yıkaması, vaftizi, meshetmesi gibi.

40:30 Kazanı Buluşma Çadırı ile sunak arasına koydu, yıkanmak için içine su doldurdu.

40:31 Musa, Harun ve Harun’un oğulları ellerini, ayaklarını orada yıkadılar.

40:32 Ne zaman Buluşma Çadırı’na girip sunağa yaklaşsalar RAB’bin Musa’ya buyurduğu gibi orada yıkandılar.

 

SİTE DİZİNİNDEKİ 332. KONU
LEVİLİLER

 

1:4 Elini yakmalık sununun başına koymalı. Sunu kişinin günahlarının bağışlanması için kabul edilecektir.

Bnz: Günümüzde kurban keserken, kestirenin elini kurbanın başına koyması.

1:14 “`Eğer kişi yakmalık sunu olarak RAB’be kuş sunmak istiyorsa, kumru ya da güvercin sunmalı.

2:3 Tahıl sunusundan artakalan Harun’la oğullarına bırakılmalı. RAB için yakılan bir sunu olduğundan çok kutsaldır.

3:17 Hayvan yağı ve kan yemeyeceksiniz. Yaşadığınız her yerde kuşaklar boyunca bu kural hep geçerli olacak.” Bnz: Kan, Kur’an’da da haram.

4:26 Tekenin bütün yağını esenlik kurbanının yağı gibi sunak üzerinde yakacak. Kâhin kişinin günahını bağışlatacak ve kişi bağışlanacak.

5:4 “‘Biri hangi konuda olursa olsun, kötülük ya da iyilik yapmak için, düşünmeden ve ne yaptığını bilmeden ant içerse, bunu anladığı an suçlu sayılacaktır.

Boş yere yemin etme!

5:13 Kâhin kişinin günahını bağışlatacak ve kişi bağışlanacak. Tahıl sunusunda olduğu gibi, artakalan un kâhinin olacaktır.”

6:15 Kâhin üzerindeki günnükle birlikte tahıl sunusunun ince unundan ve zeytinyağından bir avuç alıp anma payı ve RAB’bi hoşnut eden koku olarak sunakta yakacak.

6:16 Artakalanı Harun’la oğulları yiyecekler. Onu kutsal bir yerde, Buluşma Çadırı’nın avlusunda mayasız ekmek olarak yemeliler.

6:18 Harun soyundan gelen her erkek ondan yiyebilir. RAB için yakılan sunularda onların kuşaklar boyunca sonsuza dek payları olacak. Sunulara her dokunan kutsal sayılacak.”

7:7 “‘Suç ve günah sunuları için aynı yasa geçerlidir. Et, sunuyu sunarak günahı bağışlatan kâhinindir.

7:8 Yakmalık sununun derisi de sunuyu sunan kâhinindir.

7:9 Fırında, tavada ya da sacda pişirilen her tahıl sunusu onu sunan kâhinin olacak.

7:10 Zeytinyağıyla yoğrulmuş ya da kuru tahıl sunuları da Harunoğulları’na aittir. Aralarında eşit olarak bölüşülecektir.”

7:15 RAB’be şükretmek için sunulan esenlik kurbanının eti, sununun sunulduğu gün yenecek, sabaha bırakılmayacak.

Et, açık havada 1-2 gün içinde kokar ve bozulur: Bundan dolayı et yarına bırakılmaz ve yenilir. Orta Doğu daha sıcak olduğundan mikroorganizmalar kısa sürede ürer. Etlerin sabaha bırakılmamasının sebebi bu olabilir. Zaten o dönemde buzdolabı yoktu: Et, 1-2 gün içinde bozulurdu.

7:32 Esenlik kurbanlarınızın sağ budunu bağış olarak kâhine vereceksiniz.

7:36 Adağın bu parçaları gelecek kuşaklar boyunca onların payı olacaktı.

10:9 “Sen ve oğulların Buluşma Çadırı’na şarap ya da herhangi bir içki içip girmeyin, yoksa ölürsünüz. Kuşaklar boyunca bir kural olsun bu.

11:2 “İsrail halkına deyin ki, ‘Karada yaşayan hayvanlardan şunların etini yiyebilirsiniz:11:3 Çatal ve yarık tırnaklı, geviş getiren hayvanların tümü.

11:7 Domuz çatal ve yarık tırnaklıdır, ama geviş getirmez. Sizin için kirli sayılır. 14:8 Domuz çatal tırnaklıdır, ama geviş getirmez. Sizin için kirli sayılır. Bu hayvanların etini yemeyecek, leşine dokunmayacaksınız.

Domuz haram!..

11:12 Suda yaşayan bütün pulsuz ve yüzgeçsiz canlılar sizin için iğrenç sayılacak.

11:20 “‘Dört ayaklı ve kanatlı böceklerin hepsi sizin için iğrençtir.

13:9 “Deri hastalığına yakalanan kişi kâhine götürülecek.

Alaca/Vitiligo hastalığı, deride beyaz lekelerin oluşmasıdır. Sebebleri genetik, bağışıklık sisteminin bozulması, aşırı güneşte kalma vs.dir. Bozulan etlerin yenmesi bağışıklık sistemini bozar ve Orta Doğu çöllerden oluştuğu için aşırı güneşte kalma da eklenince bu hastalığın görünme sıklığı artacaktır. Musa, bu hastalığa yakalanmış olabilir: Musa elini çıkardı ve bakanlara bembeyaz göründü…

13:24 “Deride ateş yanığı varsa ve et kırmızımsı-beyaz ya da beyaz, parlak bir leke haline gelmişse, 13:25 kâhin yaraya bakmalı. Parlak lekenin üzerindeki kıllar ağarmış, leke derine inmişse, yanıkta deri hastalığı var demektir. Kâhin kişiyi kirli ilan edecektir, çünkü kişi deri hastalığına yakalanmıştır.

13:40 “Eğer adamın saçı dökülmüşse, sadece keldir. Temiz sayılır.

13:41 Saçının önü dökülmüşse alnı açılmış demektir. Temiz sayılır.

13:46 Hastalığı devam ettiği sürece kirli sayılacaktır, çünkü kirlenmiştir. Halktan uzak, ordugahın dışında yaşamalıdır.” 14:3 Hastalık iyileşmişse 14:6 kâhin canlı kuşu, sedir ağacını, kırmızı ipliği ve mercanköşk otunu akarsuyun üzerinde kesilen kuşun kanına batıracak 14:7 ve pak kılınacak kişinin üzerine yedi kez serpecek, onu temiz ilan edip canlı kuşu kıra salacak.

Bnz: Bu uygulamalar -eski- Pagan, Şamanik, büyücülük ritüellerine benzer.

14:32 Deri hastası olup da temiz kılınmaya parasal gücü yetmeyen kişiler için bu yasa (14:30,31 hayvan ve tahıl sunusu) geçerlidir.

Hasta olursan kahine para veriyorsun yoksa kurban kesiyorsun, etini de yine kahine veriyorsun ve temizleniyorsun!..

14:54-56 Her türlü deri hastalığı, uyuz, giysiye ya da eve bulaşan küf, şiş, kabuk ya da parlak lekelerle ilgili yasa budur.

15:16 “‘Eğer bir adamdan meni akarsa, bedeninin tümünü yıkayacak ve akşama kadar kirli sayılacaktır.

15:24 Âdet gören kadının kirliliği onunla yatan adama da bulaşır. Adam yedi gün kirli kalır ve yattığı her yatak kirli sayılır.

16:1-2 RAB’bin huzuruna yaklaştıkları için ölen Harun’un iki oğlunun ölümünden sonra RAB Musa’ya şöyle dedi: “Ağabeyin Harun’a de ki, perdenin arkasındaki En Kutsal Yer’e ikide bir girmesin, Antlaşma Sandığı’nın üzerindeki Bağışlanma Kapağı’na* yaklaşmasın. Yoksa ölür. Çünkü ben kapağın üstünde, bulut içinde görünüyorum. (“Bağışlanma Kapağı” diye çevrilen İbranice “Kapporet” sözcüğü Tanrı’nın öfkesinin yatıştırıldığı, halkının günahlarının bağışlanıp Tanrı’yla barıştırıldığı özel yeri ifade ediyordu.)

16:6 “Harun boğayı kendisi için günah sunusu olarak sunacak. Böylece kendisinin ve ailesinin günahlarını bağışlatacak.

16:7 Sonra iki tekeyi alıp RAB’bin huzuruna, Buluşma Çadırı’nın giriş bölümüne götürecek.

16:8 İkisi üzerine kura çekecek. Biri RAB için, biri Azazel* için. (“Azazel”: Çölde yaşayan bir cin olduğu sanılıyor.)

Azazel, şeytanın isimlerindendir.

16:9 Harun kurada RAB’be düşen tekeyi getirip günah sunusu olarak sunacak. 16:10 Azazel’e düşen tekeyi ise halkın günahlarını bağışlatmak için canlı olarak RAB’be sunacak. Onu çöle salıp Azazel’e gönderecek.

16:21 İki elini tekenin başına koyacak, İsrail halkının bütün suçlarını, isyanlarını, günahlarını açıklayarak bunları tekenin başına aktaracak. Sonra bu iş için atanan bir adamla tekeyi çöle gönderecek.

16:22 Teke İsrail halkının bütün suçlarını yüklenerek ıssız bir ülkeye taşıyacak. Adam tekeyi çöle salacak.

Keçinin erkeğine teke denir.

Günümüzdeki “Günah keçisi” söylemi buradan geliyor olabilir.

17:7 İsrail halkı taptığı teke ilahlara* artık kurban kesmeyecek. Bu yasa kuşaklar boyunca geçerli olacak. (“Teke ilahlar” ya da “Teke görünümlü cinler.”)

Baphomet (?)

17:10 “‘İsrail halkından ya da aralarında yaşayan yabancılardan kim kan yerse, ona öfkeyle bakacağım ve halkımın arasından atacağım.

17:11 Çünkü canlılara yaşam veren kandır. Ben onu size sunakta kendinizi günahtan bağışlatmanız için verdim. Kan yaşam karşılığı günah bağışlatır.

Bu ayetin İncil’deki benzeri şudur: İncil’de Son Yemek’te İsanın içtiği şarap; insanların bağışlanması kanını ya da günahkar insanın, İsa’nın kanıyla/ölümüyle bağışlanmasını sembolize eder.

18:3 [Rab, Musa’ya] “Mısır’da bir süre yaşadınız; onların törelerine göre yaşamayacaksınız. Sizleri Kenan ülkesine götürüyorum. Onlar gibi de yaşamayacaksınız. Onların kurallarına uymayacaksınız.

18:21 İlah Molek’e ateşte kurban edilmek üzere çocuklarından hiçbirini vermeyeceksin. Tanrın’ın adına leke getirmeyeceksin. RAB benim.

Molek: Ammonlular’ın Molok, Milkom ya da Malkam diye debilinen ilahı. Zaman zaman bu ilahın sözde öfkesini dindirmek için çocukları yakarak kurban ederlerdi.

18:30 Buyruklarımı yerine getirin, sizden önceki insanların iğrenç törelerine uyarak kendinizi kirletmeyin. Tanrınız RAB benim.”

19:4 “‘Putlara tapmayın. Kendinize dökme ilahlar yapmayın. Tanrınız RAB benim.

19:6 Kurban eti, kestiğiniz gün ya da ertesi gün yenecek. Üçüncü güne kalan et yakılacak. 19:7 Üçüncü gün yenirse iğrenç sayılır. Kabul olmayacaktır.

19:27 Başınızın yan tarafındaki saçları kesmeyecek, sakalınızın kenarlarına dokunmayacaksınız.

19:28 Ölüler için bedeninizi yaralamayacak, dövme yaptırmayacaksınız. RAB benim.

İncil ve Kur’an’da dövme ile ilgili bir şey yazmıyor.

19:30 Şabat günlerimi tutacaksınız. Tapınağıma saygı göstereceksiniz. RAB benim.

19:31 “‘Cincilere, ruh çağıranlara yönelmeyin. Onlara danışmayın, kirlenirsiniz. Tanrınız RAB benim.

Tevrat’tan önce cin, cinli -içine cin girmiş-, ruh vb. inançların olduğunu görüyoruz.

19:32 “‘Ak saçlı insanların önünde ayağa kalkacak, yaşlılara saygı göstereceksin. Tanrın’dan korkacaksın. RAB benim.

Günümüzdeki “Rüyaya giren ak saçlı, ak sakallı” söylemi…

20:27 “‘Cincilik yapan ve ruh çağıran ister erkek olsun, ister kadın olsun kesinlikle öldürülecektir. Onları taşlayacaksınız. Ölümlerinden kendileri sorumludur.”

21:9 Bir kâhinin kızı fahişelik yaparak kendini kirletirse, hem kendini hem de babasını rezil etmiş olur. Yakılmalıdır.

21:23 [21:16-22 Harun’un soyundan kör, topal vs. Tapınak’taki] perdeye ve sunağa yaklaşmayacaktır. Çünkü kusurludur. Tapınağımı kirletmesin. Onları kutsal kılan RAB benim.”

22:10 “‘Kâhin ailesi dışında hiç kimse kutsal sunuyu yemeyecek; kâhinin konuğu ve işçisi bile.

23:27 “Yedinci ayın onuncu günü günahların bağışlanma günüdür. Kutsal bir toplantı düzenleyeceksiniz. İsteklerinizi denetleyecek, RAB için yakılan sunu sunacaksınız. 23:28 O gün hiç iş yapmayacaksınız. Çünkü Tanrınız RAB’bin huzurunda günahlarınızı bağışlatacağınız bağışlanma günüdür.

23:32 O gün sizin için Şabat, dinlenme günü olacak. İsteklerinizi denetleyeceksiniz. Ayın dokuzuncu günü, akşamdan ertesi akşama kadar Şabat’ı kutlayacaksınız.”

İslam’daki Kadir Gecesi gibi…

23:33 RAB Musa’ya şöyle dedi: 23:34 “İsrail halkına de ki, ‘Yedinci ayın on beşinci günü Çardak Bayramı başlar. 23:36 Yedi gün RAB için yakılan sunu sunacaksınız. 23:37 “‘Kutsal toplantılar olarak ilan edeceğiniz RAB’bin bayramları bunlardır. 23:39 “‘Yedinci ayın on beşinci günü, topraklarınızın ürünlerini devşirdiğiniz zaman RAB için yedi gün bayram yapacaksınız. Birinci ve sekizinci gün dinlenme günleri olacak. 23:40 İlk gün meyve ağaçlarının güzel meyvelerini, hurma dallarını, sık yapraklı ağaç dallarını, vadi kavaklarını toplayıp Tanrınız RAB’bin önünde yedi gün şenlik yapacaksınız. 23:41 Bunu her yıl yedi gün RAB’bin bayramı olarak kutlayacaksınız. Kuşaklar boyunca sürekli bir yasa olacak bu. Bayramı yedinci ay kutlayacaksınız. (Yedinci ay: Eylül veya Ekim)

Bereket/Bitki Tanrısı Marduk’un ilkbahara doğru yeraltından yeryüzüne çıkmasıyla toprağa-bitkiye bereket gelir ve ürün verir. Bu bayram/kutlama Antik Mezopotamya inançlarında vardı: Buradan Tevrat’a geçmiş olabilir. Tevrat’ta fazlaca bayram vardır. Kur’an’da bayram ve/veya bayram günleri diye bir şey geçmez: İbadetler herhangi bir zaman yapılabilir, kesin bir tarih verilmez. Müslümanlık’ta kutlanılan Ramazan (Haziran civarı) ve Kurban (Eylül civarı) Bayramları, Tevrat’tan kalma bir gelenek olabilir.

24:17 “‘Adam öldüren kesinlikle öldürülecektir.

24:18 Başkasının hayvanını öldüren, yerine bir hayvan vererek aldığı canın karşılığını canla ödeyecektir.

24:19 Kim komşusunu yaralarsa, kendisine de aynı şey yapılacaktır.

24:20 Kırığa karşılık kırık, göze göz, dişe diş olmak üzere, ona ne yaptıysa kendisine de aynı şey yapılacaktır.

İncil’de kısasa kısas yoktur, Kur’an’da vardır.

25:20 Toprağımızı ekmez, ürünümüzü toplamazsak, yedinci yıl ne yiyeceğiz? diye sorarsanız, 25:21 altıncı yıl size öyle bir bereket göndereceğim ki, toprak üç yıllık ürün verecek. 25:22 Sekizinci yıl toprağınızı ekerken, dokuzuncu yıl ürün alıncaya kadar eski ürününüzü yiyeceksiniz.

19:19 “‘Kurallarımı uygulayın. Tarlana iki çeşit tohum ekme. …”

Nadas: Orta Doğu gibi yağışın az olduğu yerlerde -su ihtiyacını karşılayamamış olan- tarla/toprak, bazı yıllarda çok az ya da hiç ürün vermeyebilir: Bu sebeble tarla işlenir fakat ekim yapılmaz, bir sene dinlendirilir: Su ihtiyacını güzelce karşılamış olan toprak, ertesi yıl hasat zamanında fazlaca ürün verecektir.

Nöbetleşe Ekim: Toprağa her yıl aynı ürünü ekmek, -bitkinin topraktan durmadan aynı mineralleri vs.yi soğurmasından- toprağın verimini azaltacaktır; bu yüzden bazı yıllarda bir ürün diğer yıllarda farklı bir ürün ekmek, hasat verimini fazlaca artıracaktır.

25:26 Toprağını satın alacak yakın bir akrabası yoksa, sonradan durumu düzelir, yeterli para bulursa, 25:27 satış yaptıktan sonra geçen yılları hesaplayacak ve geri kalan parayı toprağını sattığı adama ödeyip toprağına dönecek. 25:30 Eğer bir yıl içinde evini geri almazsa, ev temelli olarak alıcıya geçecek, kuşaklar boyunca yeni sahibinin olacaktır. Özgürlük yılında ev yeni sahibinin elinden alınmayacaktır.

Tevrat’ta bu tür anayasavari maddeler/ayetler fazlaca var: Sanki bir anayasa kitabı gibi!

25:32 “‘Ancak Levililer kendilerine ait kentlerde sattıkları evleri her zaman geri alma hakkına sahiptirler. 25:33 Çünkü Levililer’in kentlerindeki evler onların İsrail halkının arasındaki mülkleridir.

25:44 “‘Köleleriniz, cariyeleriniz çevrenizdeki uluslardan olmalı. Onlardan uşak ve cariye satın alabilirsiniz. 25:45 Ayrıca aranızda yaşayan yabancıların çocuklarını, ister ülkenizde doğmuş olsun ister olmasın, satın alıp onlara sahip olabilirsiniz.

26:7 Düşmanlarınızı kovalayacaksınız. Kılıç darbeleriyle önünüzde yere serilecekler. 26:8 Beşiniz yüz kişinin, yüzünüz on bin kişinin hakkından gelecek. Düşmanlarınız kılıç darbeleriyle önünüzde yere serilecek.

27:28 “‘İster insan, ister hayvan, ister aileden kalma tarla olsun, RAB’be koşulsuz adanan hiç bir şey satılmayacak ve geri alınmayacaktır. Çünkü RAB’be koşulsuz adanan her şey RAB için çok kutsaldır.

27:29 RAB’be koşulsuz adanan insan para karşılığında kurtarılamayacak, kesinlikle öldürülecektir.

27:30 “‘İster toprağın ürünü, ister ağacın meyvesi olsun, toprakta yetişen her şeyin ondalığı RAB’be aittir. RAB için kutsaldır.

Bnz: Kur’an’da 8/41’de “Bilin ki, ganimet olarak aldığınız herhangi bir şeyin beşte biri mutlaka Allah’a, Peygamber’e aittir.”

27:31 Kim ondalığının bir bölümünü geri almak isterse, değerinin üzerine beşte bir fazlasını katarak ödemelidir.

İnsanı, hayvanı, tarlayı vs.yi koşulsuz olarak Tanrı’ya adarsan, temizlenirsin. Kahinler defalarca piyangoda büyük ikramiyeyi tutturmuş gibi çok zengin olmalılar!..

Notlar: Tevrat’taki Tanrı’nın Kutsal Çadırı / Konutu ile İncil’deki gökten inen -cennet olan- Tanrı’nın Kutsal Kenti Yeni Kudüs’ü benzerlik göstermektedir.

Tevrat’taki yasa maddeleriyle Hammurabi Kanunları’ndaki maddeler benzerlik göstermektedir.

 

SİTE DİZİNİNDEKİ 333. KONU
ÇÖLDE SAYIM

 

(1:1-47 12 oymak Mısır’dan Kenan’a daha varmamışken yani çöldeyken, Musa, Rab’bin emriyle Levi oymağı hariç 11 oymaktan 20 yaş üzeri savaşabilecek erkekleri saydı:603.550 kişi çıktı.) Say.23:10 [Balam] Kim Yakup soyunun tozunu ve İsrail’in dörtte birini sayabilir?

O dönemlerde dünya nüfusu azdı, bu sayı onların kalabalık olduğunu gösterir.

1:50 Levililer’i Levha Sandığı’nın bulunduğu konuttan, eşyalardan ve konuta ait her şeyden sorumlu kıl. Konutu ve bütün eşyalarını onlar taşısın; konutun bakımını onlar yapsın, çevresinde ordugah kursun.

1:51 Konut taşınırken onu Levililer toplayacak; konaklanacağı zaman da onlar kuracak. Levililer dışında konuta yaklaşan ölüm cezasına çarptırılacak.

Tanrı’nın Evi/Çadırı yani Konut ağaç malzemelerinden, çeşitli metallerden ve bezlerden yapma basit çadır görünümlü taşınabilir bir yapı.

Musa ve akrabaları Levi oymağındandır. Levililer’e ayrıcalık!

3:9 [Rab, Musa’ya] “Levililer’i Harun’la oğullarının hizmetine ver. 3:10 Kâhinlik görevini sürdürmek üzere Harun’la oğullarını görevlendir. Kutsal yere onlardan başka her kim yaklaşırsa öldürülecektir.”

3:12 “İşte İsrailli kadınların doğurduğu ilk erkek çocukların yerine İsrailliler arasından Levililer’i seçtim. Onlar benim olacaktır.

Kahinler, Levililer’den yani Musa ve Harun’un oğullarından seçiliyor.

Levililer Sandık’ın-Ev’in çevresinde bekçi, diğer oymaklar onun dışında konaklıyor. Tevrat’ta zaten tüm olup bitenler Levililer etrafında dönüyor! Levililer ne derse o oluyor!..

3:38 Musa, Harun ve oğulları konutun önünde, gündoğusu yönünde Buluşma Çadırı’nın önünde konaklayacaklardı. İsrailliler adına kutsal yerin bakımından sorumlu olacaklardı. Kutsal yere başka her kim yaklaşırsa öldürülecekti.

3:48 Levililer’in sayısını aşanlardan bedel olarak alınan parayı Harun’la oğullarına ver.” 3:49 Böylece Musa, bedeli Levililer olanların sayısını aşan İsrailliler’den bedel parasını aldı.

5:9 İsrail halkının kâhine sunduğu kutsal armağanların bağış kısımları kâhinin olacak.

5:16 “`Kâhin kadını öne çağırıp RAB’bin önünde durmasını sağlayacak. 5:17 Sonra, toprak bir kabın içine kutsal su koyacak. Konutun kurulu olduğu yerden biraz toprak alıp suya katacak.

5:21 Kâhin kadına lanet andı içirtip şöyle diyecek 5:22 “Lanet getiren bu su karnına girince karnını şişirsin, kalçanı eritsin.”‘ O zaman kadın, Amin, amin, diyecek. 5:27 Eğer kadın kocasına ihanet etmiş, kendini kirletmişse, lanet getiren suyu içince acı duyacak; karnı şişip kalçası eriyecek. Halkı arasında lanetli olacak.

Bnz: Sümer Su Tanrısı Enki’nin tapınaklarda bulunan Kutsal Suyu, Ka’be’deki Zemzem suyu vb…

6:2 “İsrail halkına de ki, ‘Eğer bir erkek ya da kadın RAB’be adanmış kişi olarak RAB’be özel bir adak adamak, kendini RAB’be adamak isterse, 6:5 “‘RAB’be adanmışlığı süresince başına ustura değmeyecek. Kendini RAB’be adadığı günler tamamlanıncaya dek kutsal olacak, saçını uzatacak.

İncil erkek saçını uzatmasın, diyor.

7:89 Musa RAB’le konuşmak için Buluşma Çadırı’na girince, Levha Sandığı’nın Bağışlanma Kapağı’nın üstündeki iki Keruv arasından kendisine seslenen sesi duydu. RAB Musa’yla bu şekilde konuştu.

8:5 RAB Musa’ya şöyle dedi:8:6 “Levililer’i İsrailliler’in arasından ayırıp dinsel açıdan arındır. 8:7 Onları arındırmak için şöyle yapacaksın: Günahtan arındırma suyunu üzerlerine serp; bedenlerindeki bütün kılları tıraş etmelerini, giysilerini yıkamalarını sağla. Böylece arınmış olurlar.

Lev.19:19 “‘Kurallarımı uygulayın. … Üzerine iki tür iplikle dokunmuş giysi giyme.”

Bnz: Hinduizm külliyatı içerisinde tüm vücudu tıraş etmek mevcut. Örneğin Budist rahipler tıraşlı olduğu gibi sade, tek tip, vücudu saran elbise giyerlerdi: Bunu Ka’be’yi tavaf edenlerin saç-sakal tıraşı olmasında ve giydikleri elbiselerde görmekteyiz.

9:17 İsrailliler ancak bulut çadırın üzerinden kalkınca göçer, bulut nerede durursa orada konaklarlardı.

9:18 RAB’bin buyruğu uyarınca göç eder, yine RAB’bin buyruğu uyarınca konaklarlardı. Bulut konutun üzerinde durdukça yerlerinden ayrılmazlardı.

11:25 Sonra RAB bulutun içinde inip Musa’yla konuştu. Musa’nın üzerindeki Ruh’tan alıp yetmiş ileri gelene verdi. Ruh’u alınca peygamberlik ettilerse de, daha sonra hiç peygamberlik etmediler.

11:28 Gençliğinden beri Musa’nın yardımcısı olan Nun oğlu Yeşu, “Ey efendim Musa, onlara engel ol!” dedi. 11:29 Ama Musa, “Sen benim adıma mı kıskanıyorsun?” diye yanıtladı, “Keşke RAB’bin bütün halkı peygamber olsa da RAB üzerlerine Ruhu’nu gönderse!”

12:4 RAB ansızın Musa, Harun ve Miryam’a, “Üçünüz Buluşma Çadırı’na gelin” dedi. Üçü de gittiler.

12:5 RAB bulut sütununun içinde indi. Çadırın kapısında durup Harun’la Miryam’ı çağırdı. İkisi ilerlerken 12:6 RAB onlara seslendi: “Sözlerime kulak verin: Eğer aranızda bir peygamber varsa, Ben RAB görümde kendimi ona tanıtır, Onunla düşte konuşurum.

12:7 Ama kulum Musa öyle değildir. O bütün evimde sadıktır.

12:8 Onunla bilmecelerle değil, Açıkça, yüzyüze konuşurum. O RAB’bin suretini görüyor. Öyleyse kulum Musa’yı yermekten korkmadınız mı?”

13:32 “Üstelik orada gördüğümüz herkes uzun boyluydu. 13:33 Nefiller’i, Nefiller’in soyundan gelen Anaklılar’ı gördük. Onların yanında kendimizi çekirge gibi hissettik, onlara da öyle göründük.”

Nefiller, uzun boylu canavarlar (?)

14:9 Ancak RAB’be karşı gelmeyin. Orada yaşayan halktan korkmayın. Onları ekmek yer gibi yiyip bitireceğiz. Koruyucuları onları bırakıp gitti. Ama RAB bizimledir. Onlardan korkmayın!”

Diğer topraklardaki diğer halkların kendi tanrıları, kendi koruyucuları veya peygamberleri… (?)

14:10 Topluluk onları taşa tutmayı düşünürken, ansızın RAB’bin görkemi Buluşma Çadırı’nda bütün İsrail halkına göründü.

14:14 Kenan topraklarında yaşayan halka bunu anlatacaklar. Ya RAB, bu halkın arasında olduğunu, onlarla yüz yüze görüştüğünü, bulutunun onların üzerinde durduğunu, gündüz bulut sütunu, gece ateş sütunu içinde onlara yol gösterdiğini duymuşlar.

Gece etrafında toplanılıp, yakılan büyük ateşin metrelerce sütun gibi yükselmesi veya bazı günlerde -akşama doğru- bulutların ve/veya havanın kırmızımsıya kayması mı (?)

16:1-2 Levi oğlu Kehat oğlu Yishar oğlu Korah, Ruben soyundan Eliavoğulları’ndan Datan, Aviram ve Pelet oğlu On toplulukça seçilen, tanınmış iki yüz elli İsrailli önderle birlikte Musa’ya başkaldırdı.

16:3 Hep birlikte Musa’yla Harun’un yanına varıp, “Çok ileri gittiniz!” dediler, “Bütün topluluk, topluluğun her bireyi kutsaldır ve RAB onların arasındadır. Öyleyse neden kendinizi RAB’bin topluluğundan üstün görüyorsunuz?”

16:28 Musa şöyle dedi: “Bütün bunları yapmam için RAB’bin beni gönderdiğini, kendiliğimden bir şey yapmadığımı şuradan anlayacaksınız:

16:29 Eğer bu adamlar herkes gibi doğal bir ölümle ölür, herkesin başına gelen bir olayla karşılaşırlarsa, bilin ki beni RAB göndermemiştir.

16:30 Ama RAB yepyeni bir olay yaratırsa, yer yarılıp onları ve onlara ait olan her şeyi yutarsa, ölüler diyarına diri diri inerlerse, bu adamların RAB’be saygısızlık ettiklerini anlayacaksınız.”

18:6 [Rab, Harun’a] Ben İsrailliler arasından Levili kardeşlerinizi size bir armağan olarak seçtim. Buluşma Çadırı’yla ilgili hizmeti yapmaları için onlar bana adanmıştır.

18:7 Ama sunaktaki ve perdenin ötesindeki kâhinlik görevini sen ve oğulların üstleneceksiniz. Kâhinlik görevini size armağan olarak veriyorum. Sizden başka kutsal yere kim yaklaşırsa öldürülecektir.”

18:8 RAB Harun’la konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bana sunulan kutsal sunuların bağış kısımlarını sana veriyorum. Bunları sonsuza dek pay olarak sana ve oğullarına veriyorum. [18:19 Senin ve soyun için bu RAB’bin önünde sonsuza dek sürecek bozulmaz bir antlaşmadır.]

18:9 Sunakta tümüyle yakılmayan, bana sunulan en kutsal sunulardan şunlar senin olacak: Tahıl, suç ve günah sunuları. En kutsal sunular senin ve oğullarının olacak.

18:10 Bunları en kutsal sunu olarak yiyeceksin. Her erkek onlardan yiyebilir. Onları kutsal sayacaksın.

18:14 “İsrail’de RAB’be koşulsuz adanan her şey senin olacak.

18:18 Sallamalık sununun göğsü ve sağ budu senin olduğu gibi eti de senin olacak.

18:21 “Buluşma Çadırı’yla ilgili yaptıkları hizmete karşılık, İsrail’de toplanan bütün ondalıkları pay olarak Levililer’e veriyorum.

18:22 Bundan böyle öbür İsrailliler Buluşma Çadırı’na yaklaşmamalı. Yoksa günahlarının bedelini canlarıyla öderler.

18:28 Böylelikle siz de İsrailliler’den aldığınız bütün ondalıklardan RAB’be armağan sunacaksınız. Bu ondalıklardan RAB’bin armağanını Kâhin Harun’a vereceksiniz.

18:29 Aldığınız bütün armağanlardan RAB için bir armağan ayıracaksınız; hepsinin en iyisini, en kutsalını ayıracaksınız.

18:32 En iyisini sunarsanız, bu konuda günah işlememiş olursunuz. Ölmemek için İsrailliler’in sunduğu kutsal sunuları kirletmeyeceksiniz.”

Sunu, bir nevi bağış/vergi gibi… Günümüze yansıması ise halkın devlete ödediği elektrik, su, KDV, ÖTV gibi vergiler…

Halk devlete haraç/vergi/para verir, devlet de halkı düşmanlardan korur, böylece devlet zengin/güçlü olur ve istediğini yapar!..

19:9 “Temiz sayılan bir kişi ineğin külünü toplayıp ordugahın dışında temiz sayılan bir yere koyacak. İsrail topluluğu temizlenme suyu için bu külü saklayacak; bu, günahtan arınmak içindir.

20:9 Musa kendisine verilen buyruk uyarınca değneği RAB’bin önünden aldı. 20:11 Sonra kolunu kaldırıp değneğiyle kayaya iki kez vurdu. Kayadan bol su fışkırdı, topluluk da hayvanları da içti.

Bedeviler vb.ler çölde nerede su olduğunu tecrübelerinden dolayı bilirler: Ayrıca -çeşitli yöntemlerle- nerede su olabileceğini de…

(20:14-18 Musa Kadeş’teyken, Edom Kralı’na) 20:17 “İzin ver, ülkenden geçelim. Kral yolundan yolumuza devam edeceğiz.”

Kral Yolu: -Günümüzde bilinen haliyle- MÖ 5. yy.da Persler’ce onarılıp da Batı Anadolu’dan Basra Körfezi’ne kadar uzanan, -Pers Yolu da denilen- ticaret/savaş yoludur. Bu tarihten önce bu yolun Mısır’a kadar uzanan kolları veya bu yoldan bağımsız Mısır-Kenan civarında bir yol olabilir. Mısır’dan İran’a kadar toprakları olan Asurlular’ca -veya oralarda bulunan başka krallıklarca- bu yolun kolları veya bu yoldan önce/öncülü bağımsız bir yol Mısır-Kenan civarında MÖ 1.000-500 arasında yapılmış olabilir.

Not: Tevrat’ta Musa zamanında Edom Krallığı, Amorlular’ın Kralı Sihon, Başan Kralı Og, Moav Kralı Balak geçmektedir: Yine Amalekliler, Kenliler, Asurlular gibi onlarca toplum ve/veya krallık geçer.

22:5 Balak, Beor oğlu Balam’ı çağırmak için ulaklar gönderdi. Balam Fırat Irmağı kıyısında, Amav ülkesindeki Petor’da yaşıyordu. Balak şöyle dedi: “Mısır’dan çıkıp yeryüzünü kaplayan bir halk yanıbaşıma yerleşti.

Hangi halk? Mısırlı bir grup da olabilir!

22:6 Lütfen gel de benden daha güçlü olan bu halka benim için lanet oku. Olur ki, onları yener, ülkeden kovarız. Çünkü senin kutsadığın kişinin kutsanacağını, lanetlediğin kişinin lanetleneceğini biliyorum.” 22:7 Moav ve Midyan ileri gelenleri falcılık ücretini alıp gittiler. Balam’a varınca Balak’ın bildirisini ona ilettiler.

O dönemlerde ve öncesinde “kutsama”, kahinlik vs. yaygınmış.

23:9 [Balam, İsrailliler için] “Tek başına yaşayan, Uluslardan kendini soyutlayan Bir halk görüyorum.”

23:16 RAB Balam’a göründü…

23:22 [Balam] Tanrı onları Mısır’dan çıkardı, O’nun yaban öküzü gibi gücü var. 23:23 Yakup soyuna yapılan büyü tutmaz; İsrail’e karşı falcılık etkili olmaz. Şimdi Yakup ve İsrail için, ‘Tanrı neler yaptı! denecek.

Demek ki normalde büyü/fal var ve tutabiliyor!..

24:12-13 [Balam] “Balak sarayını altınla, gümüşle doldurup bana verse bile, RAB’bin buyruğundan öte iyi kötü hiçbir şey yapamam.”

Bnz: Bir yanıma güneşi bir yanıma ayı verseler/koysalar yolumdan vazgeçmem, şeklindeki, Kur’an’daki Muhammed’in söylemi.

Not: “Önder” İbranice’de “Asa” demek.

25:1 İsrailliler Şittim’de yaşarken, erkekleri Moavlı kadınlarla zina etmeye başladı. 25:2 Bu kadınlar kendi ilahlarına kurban sunarken İsrailliler’i de çağırdılar. İsrail halkı yiyeceklerden yedi ve onların ilahlarına taptı.

25:3 Böylece Baal-Peor’a bağlandılar. RAB bu yüzden onlara öfkelendi. (Peor, bir yer ismi.)

Bnz: Baal da Hubal gibi Marduk’un bir kopyası/türevi…

Not: Tevrat’ın Tanrısı’nın çok sinirli, öfkeli ve acımasız olduğunu hatırlatırım.

27:4 [Selofhat’ın kızları] “Erkek çocuğu olmadı diye babamızın adı kendi boyu arasından neden yok olsun? Babamızın kardeşleri arasında bize de mülk verin.”

27:5 Musa onların davasını RAB’be götürdü. 27:6 RAB Musa’ya şöyle dedi:

27:7 “Selofhat’ın kızları doğru söylüyor. Onlara amcalarıyla birlikte miras olarak mülk verecek, babalarının mirasını onlara aktaracaksın.”

Tevrat’ta durmadan bu tür davalar Musa’ya gelir, Musa da Çadır’ın perdeyle kapatılmış iç kısmına girip Tanrı’yla konuşup, sonra çıkıp, Tanrı şunu dedi deyip bir karara bağlar. Çadır’a da kimse yaklaştırılmaz.

28:30 Günahlarınızı bağışlatmak için de bir teke sunacaksınız.

Not: Tevrat’ta fazlaca Bayram ve özel gün vardır: Bunlarda birçok türden hayvan, tahıl, yiyecek, içecek vs. Tanrı’ya/Çadır’a sunulur. Adak adama dahil Boru Çalma Günü bile vardır.

30:13 Kocası, kadının kendi isteklerini denetlemesi için adadığı adağı ya da ant içerek kendini altına soktuğu yükümlülüğü onaylayabilir ya da geçersiz kılabilir.

31:7 RAB’bin Musa’ya verdiği buyruk uyarınca, Midyanlılar’a savaş açıp bütün erkekleri öldürdüler.

31:8 Öldürdükleri arasında beş Midyan kralı -Evi, Rekem, Sur, Hurve Reva- da vardı. Beor oğlu Balam’ı da kılıçla öldürdüler.

31:9 Midyanlı kadınlarla çocuklarını tutsak alıp bütün hayvanlarını, sürülerini, mallarını yağmaladılar.

31:10 Midyanlılar’ın yaşadığı bütün kentleri, obaları ateşe verdiler.

31:11 İnsanları, hayvanları, yağmalanmış bütün malları yanlarına aldılar.

31:12 Tutsaklarla yağmalanmış malları Şeria Irmağı’nın yanında, Eriha karşısında, Moav ovalarındaki ordugahta konaklayan Musa’yla Kâhin Elazar’a ve İsrail topluluğuna getirdiler.

31:13 Musa, Kâhin Elazar ve topluluğun önderleri onları karşılamak için ordugahın dışına çıktılar.

31:14 Musa savaştan dönen ordu komutanlarına -binbaşılara, yüzbaşılara- öfkelendi.

31:15 Onlara, “Bütün kadınları sağ mı bıraktınız?” diye çıkıştı,

31:16 “Bu kadınlar Balam’ın verdiği öğüde uyarak Peor olayında İsrailliler’in RAB’be ihanet etmesine neden oldular. Bu yüzden RAB’bin topluluğu arasında ölümcül hastalık baş gösterdi.

31:17 Şimdi bütün erkek çocukları ve erkekle yatmış kadınları öldürün.

31:18 Yalnız erkekle yatmamış genç kızları kendiniz için sağ bırakın.

O dönemlerde bulaşıcı/salgın hastalık çok yaygındı ve -tıp gelişmediğinden- fazlaca ölüm olabiliyordu. Kara ölüm olan veba, cüzzam vs. örneklerdendir.

Günümüzde kızamık, çocuk felci gibi hastalıklara karşı bağışıklık için çocuklara aşılar yapılır. Eğer bunlar yapılmasaydı çocuk ölümleri artardı.

Diğer bazı gıdalar, tohumlar, ilaçlar vs. için de söylendiği üzere bu aşılarda da, sevmediğin toplumların genetiğini, sağlığını bozma durumu bazılarınca iddia edilmektedir.

Son yüzyıllarda bilimin bu kadar gelişmesi dünya nüfusunun -aşırı- artmasına da sebep oldu diyebiliriz, savaşların eskiye oranla azalması da.

Aza oranla kalabalıkta kaos artacaktır!

Dünyanın insan barındırma kapasitesi ~500 milyar olsa da dünyada enerji kaynakları hızla azalmaktadır, dolaylı olarak eskiye dönüş olabilir.

31:28 Savaşa katılan askerlere düşen paydan -insan, sığır, eşek, davardan- vergi olarak RAB’be beş yüzde bir pay ayıracaksın. 31:29 Bu vergiyi askerlere düşen yarı paydan alacak, RAB’be armağan olarak Kâhin Elazar’a vereceksin. 31:30 Öbür İsrailliler’e düşen yarıdan, gerek insanlardan, gerek hayvanlardan -sığır, eşek, davardan- ellide birini alıp RAB’bin Konutu’nun hizmetinden sorumlu olan Levililer’e vereceksin.” 31:31 Musa’yla Kâhin Elazar RAB’bin Musa’ya buyurduğu gibi yaptılar. 31:32 Savaşa katılan askerlerin ele geçirdiklerinden kalanlar şunlardı: 675 000 davar, 31:33 72 000 sığır, 31:34 61 000 eşek, 31:35 erkekle yatmamış 32 000 kız. 31:36 Savaşa katılan askerlere düşen yarı pay da şuydu:337 500 davar, 31:37 bunlardan RAB’be vergi olarak 675 davar verildi; 31:38 36 000 sığır, bunlardan RAB’be vergi olarak 72 sığır verildi; 31:39 30 500 eşek, bunlardan RAB’be vergi olarak 61 eşek verildi; 31:40 16 000 kişi, bunlardan RAB’be vergi olarak 32 kişi verildi. 31:41 Musa, RAB’bin kendisine buyurduğu gibi, RAB’be ayrılan vergiyi Kâhin Elazar’a verdi. 31:42 Musa’nın savaşa katılan askerlerden alıp İsrailliler’e ayırdığı yarı pay şuydu:31:43 Topluluğa düşen yarı pay 337 500 davar, 31:44 36 000 sığır, 31:45 30 500 eşek, 31:46 16 000 kişi.

31:48 Ordu komutanları -binbaşılar ve yüzbaşılar- Musa’ya gidip, 31:49 “Efendimiz, yönetimimiz altındaki askerleri saydık, eksik yok” dediler,

Bu kadar büyük bir savaşta nasıl eksik/kayıp olmaz!..

31:50 “İşte, ele geçirdiğimiz altın eşyaları -pazıbentleri, bilezikleri, yüzükleri, küpeleri, kolyeleri- getirdik. Günahlarımızı bağışlatmak için bunları RAB’be sunuyoruz.” 31:51 Musa’yla Kâhin Elazar altını, her tür işlenmiş altın eşyayı onlardan aldılar. 31:52 Binbaşı ve yüzbaşılardan alıp RAB’be armağan olaraksundukları altının toplam ağırlığı 16 750 şekeldi*. (“16 750 şekel”: Yaklaşık 190 kg.)

Bu savaştan önce -veya sırasında- Moavlı, Midyanlı kadınlarla ilişkiye giren İsrailli erkeklere karşı taraftan bulaşıcı, ölümcül hastalık gelmiş olabilir. Musa da bu olayı onların ilahına bağlamış olabilir.

33:2 Musa RAB’bin buyruğu uyarınca sırasıyla yapılan yolculukları kayda geçirdi. Yapılan yolculuklar şunlardır:

33:3 İsrailliler Ramses’ten yola çıktılar.

33:4 O sırada Mısırlılar RAB’bin yok ettiği ilk doğan çocuklarını gömüyorlardı; RAB onların ilahlarını yargılamıştı.

33:7 [Ramses’den Etam’a] Etam’dan ayrılıp Baal-Sefon’un doğusundaki Pi-Hahirot’adöndüler.

Tanrı Baal’in isminin kent/dağ isimlerinin önüne/sonuna gelebildiğini görmekteyiz:

{22:41 Balak, Balam’ı Bamot-Baal’a çıkardı. 23:28 Balak, Balam’ı çöle bakan Peor Dağı’nın tepesine götürdü. 25:3 (25:2 İsrailliler ilah) Baal-Peor’a bağlandılar. 32:37-38 Rubenliler Nevo ve Baal-Meon kentlerini yeniden kurdular. Kurdukları kentlere yeni adlar verdiler.}

33:8 Pi-Hahirot’tan ayrılıp denizden çöle geçtiler. Etam Çölü’nde üç gün yürüdükten sonra Mara’da konakladılar.

33:9 Mara’dan ayrılıp on iki su kaynağı ve yetmiş hurma ağacı olan Elim’e giderek orada konakladılar.

33:10 Elim’den ayrılıp Kızıldeniz kıyısında konakladılar. 33:11 Kızıldeniz’den ayrılıp Sin Çölü’nde konakladılar. 33:12 Sin Çölü’nden ayrılıp Dofka’da konakladılar.

33:28 Terah’tan ayrılıp Mitka’da konakladılar. 33:29 Mitka’dan ayrılıp Haşmona’da konakladılar. 33:30 Haşmona’dan ayrılıp Moserot’ta konakladılar.

Bu şekilde onlarca yer ismiyle devam eder. Musa ya da yanındaki katipler-yazıcılar veya Musa’dan sonraki yazıcılar-redaktörler bir vakanüvis gibi tarihi yazmışlar: Tevrat, O(nlar)ın, tarihçilerin yazdığı bir tarih kitabı gibi.

33:38 Kâhin Harun RAB’bin buyruğu uyarınca Hor Dağı’na çıktı. İsrailliler’in Mısır’dan çıkışlarının kırkıncı yılı, beşinci ayın birinci günü orada [33:39 Hor Dağı’nda 123 yaşında] öldü.

33:40 Kenan ülkesinin Negev bölgesinde yaşayan Kenanlı Arat Kralı İsrailliler’in geldiğini duydu.

Tevrat’ta Mısır firavunlarının isimleri neden verilmemiş!..

Ayrıca yüzden fazla yer ismi, toplum, krallık vs. verilirken sadece 3-5 tane kral ismi verilmiş! Halbuki o dönemlerde -Kenan/İsrail çevresinde- büyük-küçük, geniş-bölgesel-kentsel vs. onlarca kral vardı.

33:48 Haavarim dağlık bölgesinden ayrılıp Şeria Irmağı yanında, Eriha karşısındaki Moav ovalarında konakladılar.

33:50 Orada, RAB Musa’ya şöyle dedi:

33:51 “İsrailliler’e de ki, ‘Şeria Irmağı’ndan Kenan ülkesine geçince,

33:52 ülkede yaşayan bütün halkı kovacaksınız. Oyma ve dökme putlarını yok edecek, tapınma yerlerini yıkacaksınız.

33:53 Ülkeyi yurt edinecek, oraya yerleşeceksiniz; çünkü mülk edinesiniz diye orayı size verdim.

33:54 Ülkeyi boylarınız arasında kurayla paylaşacaksınız. Büyük boya büyük pay, küçük boya küçük pay vereceksiniz. Kurada kime ne çıkarsa, orası onun olacak. Dağıtımı atalarınızın oymaklarına göre yapacaksınız.

33:55 “‘Ama ülkede yaşayanları kovmazsanız, orada bıraktığınız halk gözlerinizde kanca, böğürlerinizde diken olacak. Yaşayacağınız ülkede size sıkıntı verecekler.

33:56 Ben de onlara yapmayı tasarladığımı size yapacağım.”

34:1 RAB Musa’ya şöyle dedi:

34:2 “İsrailliler’e de ki, ‘Mülk olarak size düşecek Kenan ülkesine girince, sınırlarınız şöyle olacak:

34:3 “‘Güney sınırınız Zin Çölü’nden Edom sınırı boyunca uzanacak. Doğuda, güney sınırınız Lut Gölü’nün ucundan başlayacak,

34:4 Akrep Geçidi’nin güneyinden Zin’e geçip Kadeş-Barnea’nın güneyine dek uzanacak. Oradan Hasar-Addar’a ve Asmon’a,

34:5 oradan da Mısır Vadisi’ne uzanarak Akdeniz’de son bulacak.

34:6 “‘Batı sınırınız Akdeniz ve kıyısı olacak. Batıda sınırınız bu olacak.

34:7 “‘Kuzey sınırınız Akdeniz’den Hor Dağı’na dek uzanacak.

34:8 Hor Dağı’ndan Levo-Hamat’a, oradan Sedat’a,

34:9 Zifron’a doğru uzanarak Hasar-Enan’da son bulacak. Kuzeyde sınırınız bu olacak.

34:10 “‘Doğu sınırınız Hasar-Enan’dan Şefam’a dek uzanacak.

34:11 Sınırınız Şefam’dan Ayin’in doğusundaki Rivla’ya dek inecek. Oradan Kinneret Gölü’nün* doğu kıyısındaki yamaçlara dek uzanacak. (“Kinneret Gölü”, yani “Celile Gölü”.)

34:12 Oradan Şeria Irmağı boyunca uzanacak ve Lut Gölü’nde son bulacak. “‘Her yandan ülkenizin sınırları bu olacaktır.”

35:7 Levililer’e otlaklarıyla birlikte toplam kırk sekiz kent vereceksiniz.

35:8 İsrailliler’in mülkünden Levililer’e vereceğiniz kentler her oymağa düşen pay oranında olsun. Çok kenti olan oymak çok, az kenti olan oymak az sayıda kent verecek.”

35:17 Birinin elinde adam öldürebilecek bir taş varsa, bu taşla başka birine vurursa, o kişi de ölürse, adam katildir ve kesinlikle öldürülecektir.

35:18 Ya da elinde adam öldürebilecek tahtadan bir alet varsa, bununla birine vurursa, o kişi de ölürse, adam katildir ve kesinlikle öldürülecektir.

Bnz: Hammurabi Kanunları

35:19 Ölenin öcünü alacak kişi, katili öldürecektir; onunla karşılaşınca onu öldürecektir.

35:20 Eğer biri başka birine beslediği kinden ötürü onu iter ya da bile bile ona bir nesne fırlatırsa, o kişi de ölürse,

35:21 ya da beslediği kinden ötürü onu yumruklar, o kişi de ölürse, vuran kişi kesinlikle öldürülecektir; katildir. Ölenin öcünü alacak kişi katille karşılaşınca onu öldürecektir.

Bu ve benzeri -anayasal- maddeler Tevrat’ta çok vardır.

Tevrat, -tarihin ve anayasal kanunların/maddelerin anlatıldığı- tarihsel bir anayasa kitabı gibidir.

35:29 “‘Bunlar kuşaklar boyunca yaşadığınız her yerde sizin için kesin kural olacaktır.

35:30 “‘Adam öldüren, tanıkların tanıklığıyla öldürülecek, bir tek kişinin tanıklığıyla öldürülmeyecektir.

35:31 “‘Ölümü hak etmiş katilin canı için bedel almayacaksınız; o kesinlikle öldürülecektir.

36:10-11 Selofhat’ın kızları Mahla, Tirsa, Hogla, Milka, Noa, RAB’bin Musa’ya verdiği buyruk uyarınca davranarak amcalarının oğullarıyla evlendiler.

 

SİTE DİZİNİNDEKİ 334. KONU
YASA’NIN TEKRARI

 

1:3 Mısır’dan çıktıktan sonra kırkıncı yılın on birinci ayının birinci günü, Musa RAB’bin, kendisi aracılığıyla İsrailliler’e neler buyurduğunu anlattı.

1:17 Yargı Tanrı’ya özgüdür. Çözemeyeceğiniz bir sorun olursa bana getirin, ben gerekeni yaparım.

1:40 Ama siz geri dönün, Kızıldeniz yolundan çöle gidin.

2:1 “Sonunda geri dönüp RAB’bin bana buyurduğu gibi Kızıldeniz yolundan çöle gittik. Uzun süre Seir dağlık bölgesinde dolanıp durduk. 2:2-3 “RAB bana, ‘Bu dağlık bölgenin çevresinde yeterince dolaştınız dedi, ‘Şimdi kuzeye gidin.

3:6 Her kenti, kadın, erkek ve çocuklarla birlikte, tümüyle yok ettik. 3:7 Hayvanlara ve kentlerdeki mallara ise el koyduk.

İsrailliler Mısır’dan Kenan’a giderken birçok krallığı, kenti, toplumu yok ederler: Bu savaşlar Tevrat’ta uzunca anlatılır. Savaştıkları kralları da Tanrı inatçı yapmıştır: Örneğin,

2:30 Ne var ki, Heşbon Kralı Sihon ülkesinden geçmemize izin vermek istemedi. Tanrınız RAB, şimdi olduğu gibi, Sihon’u elinize teslim etmek için yüreğini duygusuzlaştırıp onu inatçı yaptı. 2:31 “RAB bana, ‘İşte Sihon’u ve ülkesini senin eline teslim etmeye başladım. Haydi, ülkeyi ele geçir ve mülk edinmeye başla dedi.

Örneğin,

3:3 “Böylece Tanrımız RAB, Başan Kralı Og’u ve halkını da elimize teslim etti. Hiçbirini sağ bırakmadan hepsini yok ettik. 3:4 Bütün kentlerini ele geçirdik. Ele geçirmediğimiz tek kent kalmadı. Hepsi altmış kentti: Başan’da Og’un ülkesi olan bütün Argov bölgesi. 3:6 Heşbon Kralı Sihon’a yaptığımız gibi hepsini yok ettik. Her kenti, kadın, erkek ve çocuklarla birlikte, tümüyle yok ettik. 3:7 Hayvanlara ve kentlerdeki mallara ise el koyduk. 3:8 “Arnon Vadisi’nden Hermon Dağı’na kadar Şeria Irmağı’nın doğu yakasındaki toprakları iki Amorlu kralın elinden aldık.

3:28 Yeşu’ya görev ver. Onu güçlendir ve yüreklendir. Çünkü bu halk Şeria Irmağı’ndan onun önderliğinde geçecek. Göreceğin toprakları halka o miras olarak verecek.

Musa’nın yerine yardımcısı Yeşu geçiyor.

4:3 “RAB’bin Baal-Peor’da neler yaptığını kendi gözlerinizle gördünüz. Tanrınız RAB, Baal-Peor’a tapan herkesi aranızdan yok etti.

4:10 Horev’de Tanrınız RAB’bin önünde durduğunuz günü anımsayın. RAB bana şöyle dedi: ‘Sözlerimi dinlemesi için halkı topla. Öyle ki, yaşamları boyunca benden korkmayı öğrensinler, çocuklarına da öğretsinler.

4:11 “Yaklaşıp dağın eteğinde durdunuz. Dağ göklere  dek  yükselen alevle tutuşmuştu. Kara

bulutlar ve koyu bir karanlık vardı.

Yanardağ (?) O dönemlerde Orta Doğu’da aktif yanardağlar mevcuttu.

4:12 RAB size ateşin içinden seslendi. Siz konuşulanı duydunuz, ama konuşanı görmediniz. Yalnız bir ses duydunuz.

4:13 RAB uymanızı buyurduğu antlaşmayı, yani On Buyruk’u size açıkladı. Onları iki taş levha üstüne yazdı.

4:14 Mülk edinmek için gideceğiniz ülkede uymanız gereken kuralları, ilkeleri size öğretmemi buyurdu.”

4:15 “RAB Horev’de ateşin içinden size seslendiği gün hiçbir suret görmediniz. Bu nedenle kendinize çok dikkat edin.

Toprağa birileri, birini -tünel kazıp vs.- gömse, üstünde ateş de yaksa, etrafında dursak -sarhoş da olsak-, toprağın altındaki konuşsa/bağırsa (?)

Ya da dağda yine toprağı -genişçe, derince- kazıp altında birini bırakıp üstünü kapatsak, insanları çağırsak, alttaki konuşsa, ses de yankılansa (?)

Veya dağda, mağarada biri -dağın içindeki kuytu bir küçük mağaraya ya da taşların arkasına- saklansa, elindeki borazanla konuşsa, sesin şiddeti-tonu artsa ve bir de yankılansa (?)

4:16-18 Öyle ki, kendiniz için erkek ya da kadın, yerde yaşayan hayvan ya da gökte uçan kuş, küçük kara hayvanı ya da aşağıda suda yaşayan balık suretinde, heykel biçiminde put yaparak yoldan sapmayasınız.

4:19 Gözlerinizi göklere kaldırıp güneşi, ayı, yıldızları -gök cisimlerini- görünce sakın aldanmayın; eğilip onlara tapmayın. Tanrınız RAB bunları göğün altındaki halklara pay olarak vermiştir.

4:24 Çünkü Tanrınız RAB yakıp yok eden bir ateştir; kıskanç bir Tanrı’dır.

4:37 Atalarınızı sevdiği ve onların soyunu seçtiği için sizi büyük gücüyle Mısır’dan kendisi çıkardı.

4:38 Amacı sizden daha büyük, daha güçlü ulusları önünüzden kovmak, onların ülkelerine girmenizi sağlamak, bugün olduğu gibi mülk edinmeniz için ülkelerini size vermekti.

4:41 Bundan sonra Musa Şeria Irmağı’nın doğusunda üç kent ayırdı. 4:43 Bu kentler şunlardı… 4:44 Musa’nın İsrailliler’e anlattığı yasa budur. 4:45 Mısır’dan çıktıktan sonra Musa’nın İsrailliler’e bildirdiği yasalar, kurallar, ilkeler bunlardır. 4:46 Musa bunları Şeria Irmağı’nın doğu yakasında, Beytpeor karşısındaki vadide bildirdi.

Şimdi burada, Musa’nın anlattıklarını yazıcı(ların)/redaktör(lerin) yazdığını anlıyoruz.

5:4 RAB dağda ateşin içinden sizinle yüz yüze konuştu. 5:5 O zaman RAB’bin sözünü size bildirmek için RAB ile sizin aranızda durdum. Çünkü siz ateşten korkup dağa çıkmadınız. RAB şöyle seslendi…

5:22 “RAB bu sözleri [5:6-21 10 Emir’i] dağda [5:2 Horev Dağı’nda] ateşin, bulutun, koyu karanlığın içinden bütün topluluğunuza yüksek sesle söyledi. Başka bir şey eklemedi. Sonra bunları iki taş levha üstüne yazıp bana verdi.

5:23 “Dağ alev alev yanarken karanlığın içinden sesi duyduğunuzda bütün oymak başlarınız ve ileri gelenlerinizle bana yaklaştınız. 5:24 ‘Tanrımız RAB bize yüceliğini ve büyüklüğünü gösterdi dediniz, ‘Ateşin içinden sesini duyduk. Bugün Tanrı’nın insanla konuştuğunu ve insanın ölmediğini gördük. 5:25 Bu büyük ateş bizi yakıp yok edecek. Tanrımız RAB’bin sesini bir daha duyarsak öleceğiz. 5:27 Sen git, Tanrımız RAB’bin söyleyeceklerini dinle. Sonra Tanrımız RAB’bin bütün söylediklerini bize anlat. Biz de kulak verip uyacağız.  5:28 “RAB benimle yaptığınız konuşmayı duyunca, şöyle dedi: ‘Bu halkın sana neler söylediğini duydum. Bütün söyledikleri doğrudur. 5:30 “‘Git, çadırlarına dönmelerini söyle. 5:31 Ama sen burada yanımda dur. Sana bütün buyrukları, kuralları, ilkeleri vereceğim. Bunları halka sen öğreteceksin. Öyle ki, mülk edinmek için kendilerine vereceğim ülkede hepsine uysunlar.

6:4 “Dinle, ey İsrail! Tanrımız RAB tek RAB’dir*. (“Tanrımız RAB tek RAB’dir” ya da “RAB Tanrımız’dır, yalnız ve yalnız RAB” veya “RAB Tanrımız’dır, RAB tektir”.)

Bnz: Hinduizm’deki “Tek Tanrı” ve İslam’daki “La ilahe İllallah”.

6:6 Bugün size verdiğim bu buyrukları aklınızda tutun. 6:7 Onları çocuklarınıza benimsetin. Evinizde otururken, yoldayürürken, yatarken, kalkarken onlardan söz edin. 6:8 Bir belirti olarak onları ellerinize bağlayın, alın sargısı olarak takın. 6:9 Evlerinizin kapı sövelerine, kentlerinizin kapılarına yazın.”

10 Emir’in/Tevrat’ın/Tanah’ın İncil’e ve Kuran’a kaynak olmasının sebebi bu ve benzeri ayetler/maddeler olsa gerek. Çünkü Tevrat Toplumu, ilkelerini nesiller boyu söylemiş-yazmış ve bu yöntem, tekrarlama ve hatırlatma olarak kişilerin beynine kazınıp günümüze kadar gelmiş. 10 Emir, kısa olduğu için de herkesin aklında kalmış. Kitap yazacaklar, kitabın içinden 5-10 kısa cümle seçip, kitap kapağına atarlarsa, kitabın tanınılırlığı artacaktır diye düşünmekteyim: Çünkü “Bu güzel özlü söz nerede yazıyor?” diye soran birine “Şu kitapta yazıyor” denilecektir.

6:3 Kulak ver, ey İsrail! Söz dinleyin ki, üzerinize iyilik gelsin, atalarınızın Tanrısı RAB’bin size verdiği söz uyarınca süt ve bal akan ülkede bol bol çoğalasınız. 11:9 RAB’bin ant içerek atalarınıza ve soylarına söz verdiği süt ve bal akan ülkede ömrünüz uzun olsun. 26:9 Bizi buraya getirdi; bu toprakları, süt ve bal akan ülkeyi bize verdi. 31:20 Onları atalarına ant içerek söz verdiğim süt ve bal akan ülkeye getirdiğimde yiyip doyacaklar…

“Süt ve bal akan ülke” söylemiyle Kur’an’daki “altından ırmaklar akan cennet” söylemi benzer.

7:1 “Tanrınız RAB mülk edinmek üzere gideceğiniz ülkeye sizi götürdüğünde, önünüzden birçok ulusu -Hititler’i, Girgaşlılar’ı, Amorlular’ı, Kenanlılar’ı, Perizliler’i, Hivliler’i, Yevuslular’ı, sizden daha büyük ve daha güçlü yedi ulusu- kovacak.

7:2 Tanrınız RAB bu ulusları elinize teslim ettiğinde, onları bozguna uğrattığınızda, tümünü yok etmelisiniz. Bu uluslarla antlaşma yapmayacaksınız, onlara acımayacaksınız.

7:3 Kız alıp vermeyeceksiniz. Kızlarınızı oğullarına vermeyeceksiniz; oğullarınıza da onlardan kız almayacaksınız.

7:4 Çünkü onlar oğullarınızı beni izlemekten saptıracak, başka ilahlara tapmalarına neden olacaklardır. O zaman RAB size öfkelenecek ve sizi çabucak yok edecek.

7:5 Onlara şöyle yapacaksınız: Sunaklarını yıkacak, dikili taşlarını parçalayacak, Aşera putlarını devirecek, öbür putlarını yakacaksınız.

7:6 “Siz Tanrınız RAB için kutsal bir halksınız. Tanrınız RAB, öz halkı olmanız için, yeryüzündeki bütün halkların arasından sizi seçti.

7:7 RAB’bin sizi sevmesinin ve seçmesinin nedeni öbür halklardan daha kalabalık olduğunuzdan değil. Siz sayıca öbür halklardan azdınız.

Türkiye Gazetesi’nden aldığım bilgiler şunlardır (http://www.turkiyegazetesi.com.tr/Genel/a416920.aspx):

Tarih – İnsan sayısı:

MÖ 6.000 ~5 milyon (200 bin yıllık insanlık tarihinde buz devirleri yaşandığından ve son buz devri MÖ 8.000’lerde bittiğinden ve de yine bu tarihlerde göçer/avcılıktan yerleşik/tarıma geçildiğinden sayı bu kadar az.),

MÖ 3.000 ~20 milyon (En yoğun nüfus Mısır, Mezopotamya, Hindistan koridorundaydı),

MÖ 1.300’lerde en yoğun nüfus 2. Ramses döneminde ~7 milyonla Mısır’daydı.

MS 500 dünya nüfusu ~300 milyon, MS 1.500 ~400 milyon (Bin sene içinde, veba gibi salgınlar ve savaşlar neticesinde az artış oldu),

MS 1.900 1.5 milyar,

MS 2.000 6 milyar.

8:2 Tanrınız RAB’bin sizi kırk yıl boyunca çölde dolaştırdığı uzun yolculuğu anımsayın! Buyruklarına uyup uymayacağınızı, amacınızın ne olduğunu öğrenmek için sizi sıkıntılara sokarak sınadı.

Deneme/sınav dünyası…

8:4 Kırk yıl ne giysileriniz eskidi, ne de ayaklarınız şişti.

8:5 Tanrınız RAB’bin, çocuğunu eğiten bir baba gibi, sizi nasıl eğittiğini anlayın.

8:17 ‘Bu serveti toplayan kendi yeteneğimiz, güçlü elimizdir diye düşünebilirsiniz. 8:18 Ancak bu serveti toplama yeteneğini size verenin Tanrınız RAB olduğunu anımsayın. Atalarınıza ant içerek yaptığı antlaşmayı sürdürmek amacıyla bugün de bunu yapıyor.  8:19 “Tanrınız RAB’bi unutur, başka ilahların ardınca giderseniz, onlara tapar, önlerinde yere kapanırsanız, bugün size açıkça belirtirim ki, tamamen yok olacaksınız.

9:4 “Tanrınız RAB bu ulusları önünüzden kovunca, ‘RAB doğruluğumuzdan ötürü bu ülkeyi mülk edinelim diye bizi buraya getirdi diye düşünmeyin. Çünkü RAB, bu ulusları yaptıkları kötülükler yüzünden önünüzden kovuyor.

9:9 Daha önce taş levhaları -RAB’bin sizinle yaptığı antlaşmanın levhalarını- almak için dağa çıkmıştım; orada kırk gün, kırk gece kaldım. Ne yedim, ne içtim. 9:10 RAB Tanrı parmağıyla yazmış olduğu iki taş levhayı bana verdi. Bu levhalar, dağda toplandığınız gün RAB’bin ateşin içinden size bildirdiği bütün buyrukları içermekteydi.

9:16 Tanrınız RAB’be karşı günah işlediğinizi gördüm. Kendinize buzağıya benzer bir dökme put yapmıştınız. RAB’bin size buyurduğu yoldan hemen sapmıştınız. 9:17 Bu yüzden iki levhayı fırlatıp attım, gözünüzün önünde parçaladım. 10:1 “O zaman RAB bana, ‘Öncekiler gibi iki taş levha kes ve dağa, yanıma çık dedi, ‘Ağaçtan bir sandık yap. 10:2 Parçaladığın önceki levhalara yazılı buyrukları yeni levhalara yazacağım. Sonra onları sandığa koyacaksın. 10:3 “Böylece akasya ağacından bir sandık yaptım. Öncekiler gibi iki taş levha kestim. İki levhayı da alıp dağa çıktım.

Tevrat’tan önce, Marduk’un veya bazı tanrıların simgesi “boğa”ydı: Boğanın yavrusuna “buzağı” denir: Simgesi boğa olan tanrının, dünyadaki görüntüsü, gölgesi buzağı şeklinde olabilir: Bu kavramı İncil’deki Baba ve Oğul olan Tanrı Elohi ve Oğlu İsa’ya uyarlayabiliriz belki: Ayrıca Tevrat’ta Tanrı Yahve ve Musa için de yine bu kavramın tez, antitez ve sentez babında farklı yorumlanması söz konusu olabilir.

10:16 Yüreklerinizi RAB’be adayın*, bundan böyle dikbaşlı olmayın. (“Yüreklerinizi RAB’be adayın”: İbranice “Yüreklerinizi sünnet edin”.) 10:17 Çünkü Tanrınız RAB, tanrıların Tanrısı, rablerin Rabbi’dir. O kimseyi kayırmayan, rüşvet almayan, ulu, güçlü, heybetli Tanrı’dır.

12:5 Tanrınız RAB’bin adını yerleştirmek için bütün oymaklarınız arasından seçeceği yere, konutuna yönelmeli, oraya gitmelisiniz. 12:6 Yakmalık sunularınızı, kurbanlarınızı, ondalıklarınızı, bağışlarınızı, dilek adaklarınızı, gönülden verdiğiniz sunuları, sığırlarınızın ve davarlarınızın ilk doğanlarını oraya götüreceksiniz.

12:27 Yakmalık sunularınızı, eti ve kanı Tanrınız RAB’bin sunağında sunacaksınız. Kurbanınızın kanı Tanrınız RAB’bin sunağına akacak. [12:25 Kan yemeyeceksiniz.] Ama eti yiyebilirsiniz. 12:28 Size bildirdiğim bütün bu buyruklara iyice uyun ki, size ve sizden sonra gelen çocuklarınıza sürekli iyilik gelsin. Böylece Tanrınız RAB’bin gözünde iyi ve doğru olanı yapmış olacaksınız.”

12:31 Tanrınız RAB’be bu biçimde tapınmayacaksınız. Onlar ilahlarına RAB’bin tiksindiği iğrenç şeyler sunuyorlar. Oğullarını, kızlarını bile yakarak ilahlarına kurban ediyorlar. 12:32 “Size bildirdiğim bütün buyruklara iyice uyun. Bunlara hiçbir şey eklemeyin, hiçbir şey çıkarmayın.

13:1 “Aranızdan bir peygamber ya da düş gören biri çıkarsa, bir belirtiyi ya da şaşılası bir olayı önceden bildirirse, 13:2 ‘Bilmediğiniz başka ilahlara yönelip tapınalım derse, söz ettiği belirti, şaşılası olay gerçekleşse bile, 13:3 o peygamberi ya da düş göreni dinlememelisiniz. Tanrınız RAB kendisini bütün yüreğinizle, bütün canınızla sevip sevmediğinizi anlamak için sizi sınamaktadır.

13:5 O peygamber ya da düş gören öldürülecek. O, sizi Mısır’dan çıkaran, köle olduğunuz ülkeden kurtaran Tanrınız RAB’be karşı gelmeye kışkırttı. Tanrınız RAB’bin yürümenizi buyurduğu yoldan sizi saptırmaya çalıştı. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldırmalısınız. 13:6-7 “Öz kardeşin, oğlun, kızın, sevdiğin karın ya da en yakın dostun seni gizlice ayartmaya çalışır, senin ve atalarının önceden bilmediğiniz, dünyanın bir ucundan öbür ucuna dek uzakta, yakında, çevrenizde yaşayan halkların ilahları için, ‘Haydi gidelim, bu ilahlara tapalım derse, 13:8 ona uymayacak, onu dinlemeyeceksin. Ona acımayacak, sevecenlik göstermeyecek, onu korumayacaksın. 13:9 Onu kesinlikle öldüreceksin. Onu önce sen, sonra bütün halk taşa tutsun.

13:12-13 “Tanrınız RAB’bin yaşamanız için size vereceği kentlerin birinde, içinizden kötü kişiler çıktığını ve, ‘Haydi, bilmediğiniz başka ilahlara tapalım diyerek kentlerinde yaşayan halkı saptırdıklarını duyarsanız, 13:14 araştıracak, inceleyecek, iyice soruşturacaksınız. Duyduklarınız gerçekse ve bu iğrenç olayın aranızda yapıldığı kanıtlanırsa, 13:15 o kentte yaşayanları kesinlikle kılıçtan geçireceksiniz. Kenti yok edip orada yaşayan bütün halkı ve hayvanları kılıçtan geçireceksiniz.

14:1 “Siz Tanrınız RAB’bin çocuklarısınız. İki kaş arasındaki tüyleri almayacaksınız.

16:3 Kurban etiyle birlikte mayalı ekmek yemeyeceksiniz. Yedi gün mayasız ekmek -sıkıntıda yenilen ekmek- yiyeceksiniz. Siz Mısır’dan aceleyle çıktınız. Öyle ki, yaşadığınız sürece Mısır’dan çıktığınız günü anımsayasınız.

16:22 Tanrınız RAB’bin nefret ettiği dikili taş dikmeyeceksiniz.

Antik Mısır’da dikilitaş çok vardı. Günümüzde dünyanın çoğu yerinde dikilitaş/obelisk vardır. Örneğin, TR-İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda Theodosius Dikilitaşı bir Antik Mısır dikilitaşıdır, MS 390 yılında Roma imparatoru 1. Theodosius tarafından Mısır’dan getirtilip şimdiki yerine konmuştur. Bu dikilitaş/obelisk MÖ ∼1450 yılında Antik Mısır Firavunu 3. Tutmosis tarafından yaptırılmış olup ona aittir.

17:2 “Tanrınız RAB’bin size vereceği kentlerin birinde aranızdan O’nun antlaşmasını çiğneyip gözünde kötü olanı yapan bir erkek ya da kadın çıkar 17:3 ve buyruklarıma aykırı olarak gidip başka ilahlara tapar, onların, güneşin, ayın ya da gök cisimlerinin önünde eğilirse 17:7 O kişiyi önce tanıklar, sonra bütün halk taşa tutsun. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldırmalısınız.

Recm cezası mevcut!

Tevrat’ta hapishane ve/veya hapishane kültürü yok: Suçlulara kısasa kısas var.

17:12 Orada, Tanrınız RAB’bin önünde görev yapan kâhini ya da yargıcı kim dinlemeyip saygısızlık ederse öldürülmeli. İsrail’den kötülüğü atmalısınız.

17:14 “Tanrınız RAB’bin size vereceği ülkeye girip orayı mülk edinerek yerleştiğinizde ve, ‘Çevremizdeki ulusların tümü gibi biz de başımıza bir kral atayalım dediğinizde, 17:18 “Kral tahtına oturunca, Levili kâhinlerin koruması altındaki Kutsal Yasa’nın bir örneğini kendisi bir kitaba yazacak.

18:10-11 Aranızda oğlunu ya da kızını ateşte kurban eden, falcı, büyücü, muskacı, medyum, ruh çağıran ya da ölülerin ruhlarına danışan kimse olmasın.

18:15 Tanrınız RAB size aranızdan, kendi kardeşlerinizden benim gibi bir peygamber çıkaracak. Onu dinleyin.

[18:16,17 Rab, Musa’ya Horev Dağı’nda] 18:18 ‘Onlara kardeşleri arasından senin gibi bir peygamber çıkaracağım. Sözlerimi onun ağzından işiteceksiniz. Kendisine buyurduklarımın tümünü onlara bildirecek. 18:19 Adıma konuşan peygamberin ilettiği sözleri dinlemeyeni ben cezalandıracağım. 18:20 Ancak, kendisine buyurmadığım bir sözü benim adıma söylemeye kalkışan ya da başka ilahlar adına konuşan peygamber öldürülecektir. 18:21 “‘Bir sözün RAB’den olup olmadığını nasıl bilebiliriz? diye düşünebilirsiniz. 18:22 Eğer bir peygamber RAB’bin adına konuşur, ama konuştuğu söz yerine gelmez ya da gerçekleşmezse, o söz RAB’den değildir. Peygamber saygısızca konuşmuştur. Ondan korkmayın.”

19:3 Tanrınız RAB’bin mülk olarak size vereceği ülkeyi üç bölgeye ayıracaksınız. 19:4 Biri, komşusunu istemeyerek öldürürse 19:5 bu kentlerden birine kaçıp canını kurtarsın.

İstemeyerek öldürdüğü, -tanık(lar) yoksa- nasıl anlaşılacak?

19:21 (19:11-20 Yargıçlar önünde 2 veya 3 tanıkla suçu kanıtlanmış kişi için) Acımayacaksınız: Cana can, göze göz, dişe diş, ele el, ayağa ayak.”

20:10 “Bir kente saldırmadan önce, kent halkına barış önerin. 20:11 Barış önerinizi benimser, kapılarını size açarlarsa, kentte yaşayanların tümü sizin için angaryasına çalışacak, size hizmet edecekler.

Angarya: Bir kimseye veya bir topluluğa zorla, ücret vermeden yaptırılan iş, yüklenti. TDK.

Bu nasıl barış!..

20:12 Ama barış önerinizi geri çevirir, sizinle savaşmak isterlerse, kenti kuşatın. 20:13 Tanrınız RAB kenti elinize teslim edince, orada yaşayan bütün erkekleri kılıçtan geçirin. 20:14 Kadınları, çocukları, hayvanları ve kentteki her şeyi yağmalayabilirsiniz. Tanrınız RAB’bin size verdiği düşman malını kullanabilirsiniz. 20:15 Yakınınızdaki uluslara ait olmayan sizden çok uzakkentlerin tümüne böyle davranacaksınız.

Çok ağır!..

Bu maddelerin önü-arkası, bağlantısı yok, aynen bu şekilde: Yaptığım bu çalışmada hiçbir maddeyi cımbızlayarak almadım: Önü-arkasında bağlam olan maddeler varsa, seçtiğim maddelere onları da yazdım.

21:1 Kimin öldürdüğü bilinmeyen birini görürseniz, 21:3 Ölüye en yakın kentin ileri gelenleri bir düve alacaklar. 21:4 Düvenin boynunu kıracaklar. 21:5 Levili kâhinler de oraya gidecek. Çünkü Tanrınız RAB, onları kendisine hizmet etsinler, O’nun adıyla kutsasınlar diye seçti. Kavga, saldırı davalarına da onlar bakacak. 21:6 İleri gelenler, düvenin üzerinde ellerini yıkayacaklar. 21:7 Sonra şöyle bir açıklama yapacaklar: ‘Bu kanı ellerimiz dökmedi, kimin yaptığını gözlerimiz de görmedi. 21:8 Ya RAB, kurtardığın halkın İsrailliler’i bağışla. Halkını dökülen suçsuz kanından sorumlu tutma. Böylece kan dökme günahından bağışlanacaklar. 21:9 RAB’bin gözünde doğru olanı yapmakla, suçsuz kanı dökme günahından arınacaksınız.”

Ya birisi birini öldürüp bir kenara atsa, kimse şüphelenmese kimse de görmese; bu maddeler sonucunda da kurtulsa, ya da şüphelenen olsa bile katil, bu maddeleri çıkarıp gösterse “Sen Rab’be karşı mı geliyorsun!” dese… (?)

21:10 “Düşmanlarınızla savaşmaya çıktığınızda ve Tanrınız RAB onları elinize teslim ettiğinde, tutsaklar alır ve 21:11 aralarında sevdiğiniz güzel bir kadın görürseniz, onu kendinize eş olarak alabilirsiniz. 21:13 Anne babası için bir ay yas tutsun. Sonra kadını alan kişi onunla yatabilir. Erkek ona koca, kadın da ona karı olacak.

Tevrat’ta bırakın “kadının adı”nın olmasını, kadındaki K harfinin bir çizgisi bile yok!..

21:18 “Eğer bir adamın dikbaşlı, başkaldıran, annesinin ve babasının sözünü dinlemeyen (21:20 savurgan ve içkici) bir oğlu varsa (21:19 onu tutup kent kapısında görev yapan kent ileri gelenlerine götürecekler.) 21:21 Bunun üzerine kentin bütün erkekleri onu taşlayarak öldürecekler.

21:22 “Eğer bir adam bir günahtan ötürü ölüm cezasına çarptırılıp öldürülür ve ölüsü ağaca asılırsa, 21:23 ölüyü gece ağaçta asılı bırakmamalısınız. O gün kesinlikle gömmelisiniz. Asılan kişi Tanrı tarafından lanetlenmiştir. Tanrınız RAB’bin mülk olarak size vereceği ülkeyi kirletmeyeceksiniz.

22:13 “Bir adam bir kadın alır, 22:14 ‘Bu kadınla evlendim ama onunla yatınca erden olmadığını gördüm derse, 22:20 Kızın erden olduğuna ilişkin bir kanıt bulunamazsa, 22:21 kızı baba evinin kapısına çıkaracaklar. Kent halkı taşlayarak kızı öldürecek. Babasının evindeyken fuhuş yapmakla İsrail’de iğrençlik yapmıştır. Aranızdaki kötülüğü ortadan kaldıracaksınız.

Erden: El değmemiş bakire kız. TDK.

23:10 Aranızda gece menisi boşaldığı için dinsel açıdan kirli biri varsa, ordugahın dışına çıkıp orada kalsın. 23:11 Akşama doğru yıkansın, gün batımında ordugaha dönsün.

23:12 “İhtiyaçlarınızı gidermek için ordugahın dışında biryeriniz olmalı. 23:13 Donatımınız arasında yeri kazmak için bir gereç bulunsun. İhtiyacınızı gidereceğiniz zaman bir çukur kazın, sonra da dışkınızı örtün.

23:14 Tanrınız RAB sizi kurtarmak ve düşmanlarınızı elinize teslim etmek için ordugahın ortasında dolaşır. Ordugahınız kutsal olsun ki, RAB aranızda yakışıksız bir şey görüp sizden ayrılmasın.”

23:17 “Putperest törenlerinde fuhuş yapan İsrailli bir kadın yada erkek olmasın. 23:18 Fuhuş yapan kadın ya da erkeğin* kazancını adak olarak Tanrınız RAB’bin Tapınağı’na götürmeyeceksiniz. İkisi de Tanrınız RAB’bin gözünde iğrençtir. (“Erkeğin”: İbranice “Köpeğin”.)

Para karşılığı fuhuş varmış.

23:20 Yabancıdan faiz alabilirsiniz ama kardeşinizden almayacaksınız. Böyle yapın ki, mülk edinmek için gideceğiniz ülkede el attığınız her işte Tanrınız RAB sizi kutsasın.

23:21 “Tanrınız RAB’be bir dilek adağı adadığınızda yerine getirmeyi savsaklamayın. Tanrınız RAB sizden kesinlikle bunu isteyecektir. Yerine getirmezseniz size günah sayılacaktır.

25:1 “Kişiler arasında bir sorun çıktığında, taraflar mahkemeye gittiğinde, yargıçlar davaya bakacak; suçsuzu aklayacak, suçluyu cezaya çarptıracaklar. 25:2 Eğer suçlu kişi kamçılanmayı hak ettiyse, yargıç onu yere yatırtacak ve önünde suçu oranında sayıyla kamçılatacak.

Kur’an’da Nur-2’de “Zina eden kadın ve zina eden erkekten her birine yüzer değnek vurun.” Nur-4’te “Namuslu kadınlara zina isnat edip sonra da dört şahit getiremeyenlere seksen değnek vurun.”

26:2 Tanrınız RAB’bin size vereceği ülkenin topraklarından topladığınız bütün ürünlerin ilk yetişenlerini alıp sepete koyacaksınız. 26:4 Kâhin sepeti elinizden alıp Tanrınız RAB’bin sunağının önüne koyacak. 26:5 Sonra Tanrınız RAB’bin önünde şu açıklamayı yapacaksınız: ‘Babam göçebe bir Aramlı’ydı. Sayıca az kişiyle Mısır’a gidip orada yaşamaya başladı. Orada büyük, güçlü, kalabalık bir ulus oldu.

(Yahudilerin kökü arammış, aramlılarmış. Mısıra az kişi gidip orada nasıl çoğaldılar, demek ki aralarında mısırlılar da var.)

26:15 Kutsal konutundan, göklerden aşağıya bak! Halkın İsrail’i ve atalarımıza içtiğin ant uyarınca bize verdiğin ülkeyi, süt ve bal akan ülkeyi kutsa.”

Bnz: Tevrat’tan önce göksel dinler, Tevrat’tan sonra yine göksel/semavi olan İncil ve Kur’an.

Buralarda Tanrı(lar) hep gökte.

27:3 Atalarınızın Tanrısı RAB’bin size verdiği söz uyarınca O’nun size vereceği ülkeye, süt ve bal akan ülkeye girince, bu yasanın bütün sözlerini taşlara yazacaksınız. 27:4 Şeria Irmağı’ndan geçince, bugün size buyurduğum gibi, bu taşları Eval Dağı’na dikip kireçleyeceksiniz. 27:5 Orada Tanrınız RAB’be taşlardan bir sunak yapacaksınız. Bu taşlara demir alet uygulamayacaksınız. 27:6 Tanrınız RAB’bin sunağını yontulmamış taşlardan yapacak, üzerinde Tanrınız RAB’be yakmalık sunular sunacaksınız. 27:7 Esenlik sunularını orada kesip yiyecek ve Tanrınız RAB’bin önünde sevineceksiniz. 27:8 Taşlara bu yasanın bütün sözlerini okunaklı bir biçimde yazacaksınız.”

On Emir de taşa yazılmıştı: Tevrat’ın bazı eski maddelerinin de taşa yazıldığını anlıyoruz bu maddelerde. Tevrat’ta kağıt ve papirüs kelimeleri geçmez: Tevrat deriden kağıdımsılara yazıldı diye bir şey de geçmez. Büyük ihtimalle Musa ve Musa civarı zamanlarda 10 Emir ve -çok az- bazı maddeler taşa oyuldu, sonrasında redaktörler tarafından bunlar ve -çok fazla- sözel anlatılan hikayeler kağıdımsılara yazıldı ve bir tomarda birleştirildi. Çünkü Tevrat’ın sonu Musa’nın ölümüyle biter ve “tomar” kelimesi Tevrat’ta geçmezken Tevrat’ın devamı olan -Tanah’taki- bölümlerde geçer. (Tanah, 39 bölümden/kitaptan oluşur ilk 5 bölüm -dünyanın başlangıcından Musa’nın ölümüne kadar- her şeyin başlangıcını ve kökenini anlatır bu Tevrat’tır: Diğer 34 bölümde ise krallar ve toplumun yaptığı şeyler anlatılır.) (Zebur diye de bir kitap yoktur: O sadece Davud’un şiirlerinin yazılı olduğu Tanah’taki bir bölümdür.)

27:11 O gün Musa halka şöyle dedi:27:12 “Şeria Irmağı’ndan geçince, halkı kutsamak için Gerizim Dağı’nda duracak oymaklar şunlardır: Şimon, Levi, Yahuda, İssakar, Yusuf, Benyamin. 27:13 Lanetlemek için Eval Dağı’nda şu oymaklar duracak: Ruben, Gad, Aşer, Zevulun, Dan, Naftali. 27:14 Levililer bütün İsrail halkına yüksek sesle şöyle diyecekler:

Bildiğimiz naftalin, İsrailliler’in bir oymağı olan Naftali’den geliyor olabilir: Çünkü naftalinin kokusu, buhur/tütsü kokularına benzer.

27:15 “‘RAB’bin tiksindiği el işi oyma ya da dökme put yapana ve onu gizlice dikene lanet olsun! “Bütün halk, ‘Amin! diye karşılık verecek.

27:16 “‘Annesine, babasına saygısızca davranana lanet olsun!” Bütün halk, ‘Amin! diyecek.

27:17 “‘Komşusunun sınırını değiştirene lanet olsun! “Bütün halk, ‘Amin! diyecek.

27:21 “‘Herhangi bir hayvanla cinsel ilişki kurana lanet olsun! “Bütün halk, ‘Amin! diyecek.

Bu şekilde birçok madde -7 tane- daha söylenir ve herkes “Amin” der. Son madde de şudur:

27:26 “‘Bu yasanın sözlerine uymayan ve onları onaylamayana lanet olsun! “Bütün halk, ‘Amin! diyecek.”

Bu uygulama günümüzde İslam’da halen devam etmektedir. Kur’an’ın hiçbir yerinde “Amin” kelimesi geçmez. Tevrat’taki ve İncil’deki “Amin veya Amen”in kökeni ise, Antik Mısır Tanrısı olan “Amon”dur: Mısırlı halk, tapınakta veya önünde, tapınak lider(ler)iyle beraber, Tanrı(lar)dan dilediklerinin ve/veya dua etmelerinin sonunda, ellerini açarak, hep bir ağızdan “Amon” derlerdi veya yine halk, tapınakta defalarca hep bir ağızdan sadece “Amon, Amon, Amon…” diyerek Tanrı’yı yüceltirlerdi.

Musa yine -10 Emir hariç, tüm Tevrat’ta olduğu gibi- kimsenin duymadığı, Tanrı’dan gelen sözleri/yasaları ve/veya Tanrı’nın Musa’nın ağzından konuşmasıyla ve/veya Musa’nın Tanrı adına konuşmasıyla ve/veya Redaktörlerin Musa adına yazmasıyla, Musa, İsrailliler’e anlatır.

28:15 “Ama Tanrınız RAB’bin sözünü dinlemez, bugün size ilettiğim buyrukların, kuralların hepsine uymazsanız, şu lanetler üzerinize gelecek ve size ulaşacak:28:16 “Kentte de tarlada da lanetli olacaksınız. 28:17 “Sepetiniz ve hamur tekneniz lanetli olacak. 28:18 “Rahminizin meyvesi, toprağınızın ürünü, sığırlarınızın buzağıları, sürülerinizin kuzuları lanetli olacak. 28:19 “İçeri girdiğinizde lanetli olacaksınız; dışarı çıktığınızda da lanetli olacaksınız. 28:20 “RAB’be sırt çevirmekle yaptığınız kötülükler yüzünden el attığınız her işte O sizi lanete uğratacak, şaşkına çevirecek, paylayacak. Sonunda üzerinize yıkım gelecek ve çabucak yok olacaksınız. 28:21 RAB, mülk edinmek için gideceğiniz ülkede sizi yok edinceye dek salgın hastalıkla cezalandıracak. 28:22 Veremle, sıtmayla, iltihapla, yakıcı sıcaklıkla, kuraklıkla, samyeliyle, küfle cezalandıracak. Siz yok oluncaya dek bunlar sizi kovalayacak.

O dönemde tedavi edilemeyen bulaşıcı hastalıklar ve iklimsel olaylar, biyolojik olaylar -gözle görülemeyen bakteri, mantar, virüs vs.-, Tanrı’nın laneti olarak görülüyor. Zaten bilimin gelişmesinden önce lanetlenmiş, içine cin girmiş vb. deyip hastaların dışlanması, öldürülmesi vs. söz konusuydu.

28:23 Başınızın üstündeki gök tunç, ayağınızın altındaki yer demir olacak.

Dünyanın her yerinde olduğu gibi her türden -çeşitli- toz partikülleri bulutlar içinde gezinir: Kumulsal türden partiküller çöllerde daha yoğun olur/oluşur, kumulsu küçücük zerreler/tozlar -yerçekimini özkütlesinin azlığından/hafifliğinden dolayı yendiğinden- suyun buhar haliyle beraber yerden yukarı çıkıp bulutlarda gezinirler: Bu kumulsu zerreler atmosferin ilk katmanlarını -ve bulutları- turuncumsu yapar yani gök “tunç” renginde görülür.

Çöl gibi yerlerde yani/veya yağmurun az yağdığı bölgelerde, toprak susuzluktan hacim kaybederek büzüşecek ve kenarları çatlayacaktır; katı ve “demir” gibi sert olacaktır, bu tür topraklara jeolojide smektit toprak denilir.

28:24 RAB siz yok oluncaya dek gökten yağmur yerine ülkenize toz ve kum yağdıracak.

Bu olay, bölgedeki alçak ve yüksek basınç farklılığından dolayı ve rüzgarın bulutlardaki gaz molekülü halinde bulunan su buharını oradan oraya daha çok hareket ettirmesiyle moleküllerin -yine hareket eden- o -kumulsu- zerrelere çarpıp yapışmasıyla kütle fazlalığından dolayı beraber yere düşmeleri ve düşerlerken de su buharının suya dönüşmesi, “kum”lu-tozlu-çamurlu su olarak yağması durumudur. Dünyanın her tarafında yağan yağmurlarda bu tozlar az veya çok vardır.

28:27 RAB sizi iyileşemeyeceğiniz Mısır çıbanıyla, urlarla, kaşıntıyla, uyuzla vuracak. 28:28 RAB sizi delilikle, körlükle, şaşkınlıkla cezalandıracak.

29:16 “Mısır’da nasıl yaşadığımızı, öteki ulusların ortasından geçerek buraya nasıl geldiğimizi kendiniz de biliyorsunuz. 29:17 Onların arasında iğrenç suretleri, ağaçtan, taştan, altından, gümüşten yapılmış putları gördünüz. 29:18 Dikkat edin, bugün aranızda bu ulusların ilahlarına tapmak için Tanrımız RAB’den sapan erkek ya da kadın, boy ya da oymak olmasın; aranızda acılık, zehir veren kök olmasın. 29:21 Bu Yasa Kitabı’nda yazılı antlaşmada yer alan bütün lanetler uyarınca, RAB onu felakete uğraması için İsrail’in bütün oymakları arasından ayıracaktır.

30:1 “Bütün bu olaylar -önünüze serdiğim kutsama ve lanetler- başınıza geldiğinde, Tanrınız RAB’bin sizi dağıttığı uluslar arasında bunları anımsayacaksınız. 30:2 Bugün size ilettiğim buyruklar uyarınca siz ve çocuklarınız Tanrınız RAB’be döner, bütün yüreğinizle, bütün canınızla O’na uyarsanız, 30:3 Tanrınız RAB size acıyacak, sizi sürgünden geri getirecek. Sizi dağıttığı ulusların arasından yeniden toplayacak.

Tevrat’ta durmadan “sürgün” kavramı geçiyor: Şimdi buna bakalım,

Hangi sürgün!.. (?)

1- Sami-Asyalı melez bir grup olan Hiksoslar, MÖ 17. yy.da Aşağı Mısır’a sızarak burayı ele geçirdiler: Sonrasında MÖ 1.567’de buradan sürüldüler.

2- MÖ 1.300’lerde Mısır firavunu Akhenaton Tek bir tanrıya “Aton”a inanıyordu: O bütün putları yasaklattı ve Tek Tanrı’nın dışında başka hiçbir tanrı yok dedi. Sonra yerine geçen oğlu, firavun Ai, O’nu ve onun gibi inananları Mısır’dan İsrail’e kovdu/sürdü, onlarda oraya göç ettiler.

3- Bronz Çağı’nda Filistin, Mısır’a bağlı bir eyaletti. Küçük bir azınlık olan Yahudi halkının -Mısır’a bağlı- iki kralı Jarobeam ve Rehabeam idi. Bu iki krala bağlı halk, MÖ 734-721 yılları arasında Asurlular’ca esir edildi ve Dicle Nehri kıyılarına sürüldü, bunlar bir halk olarak tarih sahnesine bir daha çıkmadılar. Bunlar tanınmış değillerdi ve kayıp “12 kabile” diye bir şeyleri de yoktu.

4- Nabukadnazar MÖ 580’de bu halkın geri kalanını kralları Jojakim’le birlikte Babil topraklarında bir bölgeye yerleştirdi ve bunlar bir daha Filistin’e geri dönmediler.

30:4 Dünyanın öbür ucuna sürülmüş olsanız bile, Tanrınız RAB sizleri toplayıp geri getirecek. 30:5 Sizi atalarınızın mülk edindiği ülkeye ulaştıracak. Orayı miras alacaksınız. Tanrınız RAB üzerinize iyilik getirecek ve sizi atalarınızdan daha çok çoğaltacak.

31:3 Tanrınız RAB önünüzden geçecek. Bu ulusları önünüzden yok edecek. Ülkelerini mülk edineceksiniz. RAB’bin sözü uyarınca Yeşu size önderlik edecek. 31:7 Sonra Musa Yeşu’yu çağırıp bütün İsrailliler’in gözü önünde ona şöyle dedi: “Güçlü ve yürekli ol! Çünkü RAB’bin, atalarına ant içerek söz verdiği ülkeye bu halkla birlikte sen gideceksin. Ülkeyi miras olarak onlara sen vereceksin.

31:9 Musa bu yasayı yazıp RAB’bin Antlaşma Sandığı’nı taşıyan Levili kâhinlere ve bütün İsrail ileri gelenlerine verdi. (31:11 bütün İsrailliler’e bu yasayı okuyacaksınız.)

31:14 RAB Musa’ya, “Ölümüne az kaldı” dedi, “Yeşu’yu çağır. Ona buyruklarımı bildirmem için Buluşma Çadırı’nda hazır olun.” Böylece Musa ile Yeşu gidip Buluşma Çadırı’nda beklediler.

Bu 3. kişi(ler)/redaktör(ler) Tevrat’ı yazıyor!

31:15 Sonra RAB çadırda bulut sütununun içinde göründü; bulut çadırın kapısı üzerinde durdu. 31:16 RAB Musa’ya şöyle seslendi: “Yakında ölüp atalarına kavuşacaksın. Bu halk da gideceği ülkenin ilahlarına bağlanıp bana hainlik edecek. Beni bırakacak, kendileriyle yaptığım antlaşmayı bozacaklar. 31:17 O gün onlara öfkeleneceğim, onları terk edeceğim. O gün, ‘Tanrımız bizimle olmadığı için bu kötülükler başımıza geldi diyecekler. 31:18 Başka ilahlara yönelmekle yaptıkları kötülük yüzünden o gün kesinlikle onlardan yüzümü çevireceğim. 31:19 “Şimdi kendiniz için şu ezgiyi yazın ve İsrailliler’e öğretin; onu okusunlar. Öyle ki, bu ezgi İsrailliler’e karşı benim tanığım olsun. 31:20 Onları atalarına ant içerek söz verdiğim süt ve bal akan ülkeye getirdiğimde yiyip doyacaklar; semirince başka ilahlara yönelip onlara tapacaklar. Beni tepecek, antlaşmamı bozacaklar. 31:21 [31:17 Başkalarına yem olacaklar,] Başlarına sayısız kötülükler, sıkıntılar geldiğinde, bu ezgi onlara karşı tanıklık edecek. Çünkü çocukları bu ezgiyi unutmayacak. Ant içerek söz verdiğim ülkeye onları getirmeden önce neler tasarladıklarını biliyorum.” 31:22 O gün Musa bu ezgiyi yazıp İsrailliler’e öğretti. 31:23 RAB Nun oğlu Yeşu’ya şu buyruğu verdi: “Güçlü ve yürekli ol! Çünkü İsrailliler’i, ant içerek söz verdiğim ülkeye sen götüreceksin ve ben seninle birlikte olacağım.”

Musa’yla Rab aynı tarz mı konuşuyor, aynı şeyleri söylüyorlar!

Bu “ezgi”ler/şarkılar, İncil’de de çok var. İslam’da da şarkı “ilahi”leri…

 

ÖNEMLİ NOT

Turgut Gürsan’ın “Dünya’nın Gizli Tarihi: Antik Çağlardan Günümüze” adlı kitabının 49-52 arası sayfalarında -şu an buraya yazılması gereken- çok önemli bilgiler yer aldığı için ‘aynen’ aktarıyorum. (Özetini çıkarmadım çünkü zaten özet olarak çok güzel yazılmış bir yazı.)

Yehova’nın (Yahve’nin) gizli kimliği:

22 Eylül 2002 tarihinde ABD’deki Hristiyan Siyonistleri ziyaret eden İsrail Başbakanı Ariel Şaron şöyle diyordu; “Bu ülke (İsrail) bizimdir. Tanrı bize bu ülkenin tapusunu verdi!”

Son araştırmalar ve özellikle Tel Aviv Üniversitesi arkeolojik araştırma timinin bulguları, Eski Ahit ve Tora’daki bütün hikayelerin temelinden asılsız olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bunun sonucunda o zamana kadar hiç düşünülmeyen bir şey, yani eski tarihçilerin bahsettiği İsrail- Exodus’ünde adı geçenlerin İsrailli değil, aslında Asya kökenli Hiksoslar olduğu, ortaya çıkmıştır.

1999 yılı Kasım ayında Tel Aviv Üniversitesi’nden Prof. Zeev Herzog “İsrailliler hiçbir zaman Mısır’da bulunmadılar, çölde yıllarca kalmadılar ve hiçbir ülkeyi fethetmediler” dediği zaman İsrail’de kıyamet kopmuştu. Ayrıca Prof. sözlerine şöyle devam etmişti; “Yahudi Tanrısı Yahve (YHVH)’nin bir dişi yardımcısı da var; Tanrıça Aşera!”

Herzog’a göre, David ve Süleyman krallıkları küçük birer kabile monarşileriydi. Herzog bu sözleri ile geleneksel Yahudi-Hristiyan inanç sisteminin temellerine en büyük darbeyi vurmuştu. Herzog’un elindeki delillere göre, MÖ 7’nci yüzyıla kadar Yahudiler tek Tanrı inancına geçmemişlerdi.

Tel Aviv Üniversitesi’nin Megiddo’da yaptırdığı arkeolojik araştırmalarda, araştırmacı Yigael Yadin’in 1960 yılında Süleyman’a ait olduğunu iddia ettiği kanıtların MÖ 10’ncu yüzyıla değil, MÖ 9’ncu yüzyıla ait olduğu anlaşılmıştır.

Herzog, “Süleyman ve Davut arkeolojik kayıtlarda bulunmuyor” demekteydi. Herzog’un araştırma arkadaşlarından biri olan İsrael Finkelstein, Yahudiler’in göçebe Kenanlılar’dan başkası olmadığı kanaatine varmıştır.

Fakat esas bomba, Herzog’un keşifleriyle ilgili sonuçları açıklayınca patladı. Ona göre Yahve’nin “Aşera” adlı bir eşi vardı.

MÖ 8’nci yüzyıla ait Yahudi yazıtlarında Yahve’nin dişi bir yardımcısı olduğu yazılıydı. Yahve’nin tek Tanrı olduğu inancı da bu şekilde ortadan kalkmış oluyordu.

Tanrıça Aşera (Asherat)’nın Yahve’nin yardımcısı olması, Yahudi / Hristiyan Tanrı kimliğini, dolayısı ile batı dininin dayandığı monoteistik Tanrı inancını da sarsmış oluyordu.

Asteroth, Ortadoğu tanrılar panteonunda önemli bir yer tutar.

Sümerliler onu “İN. ANNA” (Anu’nun sevgilisi) diye bilirlerdi ve Sümer destanlarında önemli bir karakterdi. Asurlular ve Babilliler onu “İştar” olarak bilirlerdi. Kenanlılar ona “Aştoret”, Yunanlar “Afrodit”, Romalılar ise “Venüs” diyorlardı. Onun en önemli özdeşi Mısırlı Tanrıça Hathor idi.

Hathor, savaş Tanrısı Horus’un karısıdır. Hathor inekle sembolize edilirdi. 26’ncı Hanedan (MÖ 572-525) zamanında yapılan inek heykelleri Tanrıça Hathor’u sembolize etmektedir.

Aşera (Bu ad, denizde yürüyen anlamına gelmektedir) büyük Tanrı El’in yardımcısı idi ve Elath (Tanrıça) olarak da bilinirdi.

Ras Şamrah’ın çivi yazısı tabletlerinde (Takribi MÖ 1400) tanrıların başında “El” ve karısı “Denizdeki Aşera” (Asherah) bulunduğu yazmaktadır. El’den sonra en büyük tanrı, El ve Aşera’nın oğlu Tanrı Baal geliyordu. Lübnan geleneklerinde Baal, Jupiter’e denk gelmektedir.

Suriye’de bulunan bir Aşera kabartmasında, Tanrıça bir Mısır başlığı ile tasvir edilmiştir.

Tevrat’ın Genesis (Yaratılış) bölümünde Tanrı “El-Şadday” diye adlandırılmaktadır.

El-Şadday’ın kelime anlamı “Dağlardan birinin tanrısı”dır. Fakat ondan başka El Olam (Ebedi Tanrı), El-Elyon (En yüksek Tanrı), El-Roi (Vizyon Tanrısı) da vardır.

Sorulması gereken soru ise şudur; niçin Yahve kendine “El-Şadday” demiştir? Bunun cevabı Hz. İbrahim’in bir zamanlar yaşadığı söylenen Kenan’ın dini geleneklerinde yatmaktadır. Bu gelenekler Fenikeliler tarafından getirilmişti. Bilindiği gibi Fenike dini gelenekleri de Sümer’e dayanmaktadır.

Dağlar tanrısının bir Sümer muadili vardı; o da Enlil’in (‘Uzaktaki dağların tanrısı’ anlamında) en genç oğlu İSH. KUR’dur. İshkur İbranice ‘Adad’ veya ‘Hadad’ olarak bilinir. Hadad, Ninnar/Sin’in kardeşi ve Kenan-El-Şadday’ın önde gelen tanrısı idi.

El-Şadday Yahudi inancında önemli bir yer tutar ve Tora metinlerinde yer alır.

Yahve’nin şiddete olan eğilimi ve seçilmiş halkını küçümsemesi, İSH. KUR (Hadad) ülkesini işgal eden Amorit ve Hititler’e karşı gösterdiği şiddetle kıyaslanabilir.

İSH. KUR’un imajı ve sembolleri Tanrı Baal’e çok benzemektedir. O da Yahve gibi Babil’e ve Mısır’a düşmandı. Onun da Yahve gibi gerçek ismi Kenan-Baal (Hadad) söylenmezdi.

Herzog’un keşifleri sonucunda;

Eski Ahit’in Yahudi Tanrısı’nın: İSH. KUR = Hadad = El-Şadday = Baal = Yahve olduğu ortaya çıkmıştır.

Yani Yahve’nin tanrılar panteonun en üst basamağındaki tanrı “El” olmayıp, ona isyan eden oğlu İSH. KUR, Baal, Hadad, El-Şadday olduğu anlaşılmıştı. Bu isyanda anne Aşera (Baalat, Asteroth, Elat) da yardımcı oluyordu. Bu dişi varlık, Yunan ve Roma geleneklerine Afrodit ve Venüs olarak geçmiştir. Daha önceleri de Mısır’da İsis olarak biliniyordu.

“İsrael” adının etimolojisi de;
İs = İsis
Ra (Mısır panteonundaki baş tanrı)
El (Tanrı Baal) olarak İbranice “Yisrael”den çok daha fazla anlamlıdır.

 

31:24 Musa yasanın sözlerini eksiksiz olarak kitaba yazmayı bitirince, 31:25 RAB’bin Antlaşma Sandığı’nı taşıyan Levililer’e şu buyruğu verdi:31:26 “Bu Yasa Kitabı’nı alın, Tanrınız RAB’bin Antlaşma Sandığı’nın yanına koyun. Orada size karşı bir tanık olarak kalsın.  31:27 Çünkü sizin başkaldıran, dikbaşlı kişiler olduğunuzu biliyorum. Bugün ben sağken, aranızdayken bile RAB’be karşı geliyorsunuz; ölümümden sonra daha ne kadar çok başkaldıracaksınız. 31:28 Oymaklarınızın bütün ileri gelenlerini, görevlilerinizi bana getirin. Bu sözleri onlara duyuracağım. Yeri göğü onlara karşı tanık tutacağım. 31:29 Ölümümden sonra büsbütün yozlaşacağınızı, size buyurduğum yoldan sapacağınızı biliyorum. Son günlerde kötülüklerle karşılaşacaksınız. Çünkü RAB’bin gözünde kötü olanı yapacak ve yaptıklarınızla O’nu öfkelendireceksiniz.”

31:30 Musa şu ezginin sözlerini eksiksiz olarak bütün İsrailtopluluğuna okudu:

Bazı önemli yerleri atıyorum.

32:3 RAB’bin adını duyuracağım. Ululuğu için Tanrımız’ı övün! 32:4 O Kaya’dır, işleri kusursuzdur.

“O Kaya’dır”, -dolaylı olarak- Mısır piramitleri etkileşmesi olabilir.

32:6 Sizi yaratan, size biçim veren, Babanız, Yaratıcınız O değil mi?

32:8 Yüceler Yücesi uluslara paylarına düşeni verip insanları böldüğünde, ulusların sınırlarını İsrailoğulları’nın* sayısına göre belirledi. (Masoretik metin “İsrailoğulları”, Septuaginta”Tanrı’nın melekleri”, Kumran “Tanrı’nın oğulları”.)

32:9 Çünkü RAB’bin payı kendi halkıdır ve Yakup soyu O’nun payına düşen mirastır.

32:16 Yabancı ilahlarla Tanrı’yı kıskandırıp iğrençlikleriyle O’nu öfkelendirdiler.

32:17 Tanrı olmayan cinlere, tanımadıkları ilahlara, atalarınızın korkmadıkları, son zamanlarda ortaya çıkan yeni ilahlara kurban kestiler.

32:18 Seni oluşturan Kaya’yı savsakladın, seni yaratan Tanrı’yı unuttun.

Tanrı Dağı, Dağ Tanrısı (?)

32:22 Çünkü size karşı öfkem ateş gibi tutuşup ölüler diyarının derinliklerine dek yanacak. Yeryüzünü ve ürününü yutup yok edecek ve dağların temellerini tutuşturacak.

32:23 “‘Üzerlerine kötülükler yığacağım, oklarımı onlara karşı kullanacağım.

32:24 Kavurucu kıtlık, tüketici hastalık, öldürücü salgın vuracak onları. Gönderdiğim canavarlar dişleriyle onlara saldıracak, Toprakta sürünen zehirli yılanlar onları ısıracak.

32:26 Onları darmadağın etmeyi, insanlar arasından anılarını silmeyi düşündüm.

32:27 Ama düşmanın alay etmesinden çekindim. Öyle ki, düşman yanlış anlayıp da, bütün bunları

yapan RAB değil, başarı kazanan biziz, demesin.

32:28 “Onlar anlayışsız bir ulustur, onlarda sezgi yoktur.

32:29 Keşke bilge kişiler olsalardı, anlasalardı, sonlarının ne olacağını düşünselerdi!

32:30 Onların Kayası kendilerini satmamış ve RAB onları ele vermemiş olsaydı, nasıl bir kişi bin kişiyi kovar, iki kişi on bin kişiyi kaçırtırdı?

32:31 Çünkü bizim Kayamız onların kayasına benzemez, düşmanlarımız bu konuda yargıç olabilir.

32:32 Onların asması Sodom asmasından, Gomora bağlarındandır. Üzümleri zehirle dolu, salkımları acıdır.

32:33 Şarapları yılan zehiri, kobraların öldürücü zehiridir.

32:34 “‘Bu kötülükleri yazmadım mı? Hazinelerimde mühürlemedim mi?

32:35 Öç benimdir, karşılığını ben vereceğim, zamanı gelince ayakları kayacak, onların yıkım günü yakındır, ceza günü hızla yaklaşıyor.

32:36 “RAB kendi halkının hakkını koruyacak, onların gücünün tükendiğini, ülkede genç yaşlı kimsenin kalmadığını görünce, kullarına acıyacaktır.

32:37 ‘Hani sığındığınız kaya, hani ilahlarınız nerede? diyecek,

32:38 ‘Kurbanlarınızın yağını yiyen, dökmelik sununuzu içen İlahlarınız hani nerede? Kalksınlar da size yardım etsinler! Size barınak olsunlar!

Tevrat’taki uygulamalar, Tevrat’tan önce de varmış.

32:39 “‘Artık anlayın ki, ben, evet ben O’yum, benden başka tanrı yoktur! Öldüren de, yaşatan da, yaralayan da, iyileştiren de benim. Kimse elimden kurtaramaz.

32:40 Elimi göğe kaldırır ve sonsuzluk boyunca varlığım hakkı için derim ki,

32:41 Parlayan kılıcımı bileyip yargılamak için elime alınca, düşmanlarımdan öç alacağım, benden nefret edenlere karşılığını vereceğim.

32:42 Oklarımı kanla sarhoş edeceğim, kılıcım vurulanların, tutsakların kanıyla, düşman önderlerinin başlarıyla ve etle beslenecek.

32:43 “Ey uluslar, O’nun halkını kutlayın, çünkü O kullarının kanının öcünü alacak, düşmanlarından öç alacak, ülkesinin ve halkının günahını bağışlayacak.”

32:44 Musa, Nun oğlu Hoşea* ile birlikte gelip bu ezginin sözlerini halka okudu. (“Hoşea”: Yeşu’nun öbür adı.)

32:45-46 Musa sözlerini bitirince, İsrailliler’e şöyle dedi: “Bugün size bildirdiğim bu uyarıcı sözlerin tümünü benimseyin. Bu yasanın bütün sözlerine dikkat etmeleri ve yerine getirmeleri için çocuklarınıza buyruk verin. 32:47 Bunlar sizin için boş sözler değildir, sizin yaşamınızdır. Şeria Irmağı’ndan geçerek mülk edineceğiniz ülkede ömrünüz bu sözler sayesinde uzun olacaktır.”

33:1 Tanrı adamı Musa, ölümünden önce İsrailliler’i kutsadı.

Adana’daki “Adanalı’yık Allah’ın adamıyık!” söylemi, “Tanrı adamı” sözüne benzemektedir.

33:2 Şöyle dedi: “RAB Sina Dağı’ndan geldi, Halkına Seir’den doğdu ve Paran Dağı’ndan parladı. On binlerce kutsalıyla birlikte geldi, sağ elinde halkı için alev alev yanan ateş vardı.

ABD’deki Özgürlük Heykeli’nin sağ elinde de alev alev yanan ateş var (?)

33:3 Ya RAB, bütün kutsallar elinin altındadır. Ayaklarına kapanır, sözlerini dinlerler.

33:4 Yakup’un topluluğuna miras olarak, Musa bize yasayı verdi.

Bir insan kendi konuşmasında kendinden ismiyle mi bahseder yoksa “ben” mi der!

33:5 İsrail’in oymaklarıyla halkın önderleri bir araya geldiğinde RAB Yeşurun’un* kralı oldu*. (“Dürüst” anlamına gelen “Yeşurun” İsrail halkına verilen bir addır. Aynı ifade 33:26’da da geçer. “Kralı oldu” ya da “Kralıydı”.)

Sonra Musa tüm oymaklar için tek tek sözlerini söyler, onları över ama en çok Levililer’i över. Önemli maddeler yine şöyle:

33:8 Levi için de şöyle dedi:”Ya RAB, senin Tummim’in ve Urim’in Sadık kulun içindir. Onu Massa’da denedin, Meriva sularında onunla tartıştın.

Urim evet, Tummim hayırın yazdığı, yazı ve turası olan bir para gibi bir nesne, kahin bir şeyi yapmadan önce “Tanrı acaba ne diyor?” deyip bunu atar veya çevirir ve ona göre vahyi, kararı söyler. Mesela, halk kahine gelir ve sorar “Baykuş kestik yedik, bu doğru mu?” kahin, Ahit Sandığı’nın bulunduğu Çadır’a girer, bunu atar, diyelim ki “evet” geldi, o halde kahin şunu der “Tanrı diyor ki ‘Baykuş eti haram değildir’” der ve halk da uyar. Karşı gelen ise “Sen Tanrı’ya mı karşı geliyorsun!” denilip öldürülür çünkü güç/erk “zar”ı atanlardadır. Belki de Albert Einstein “Tanrı zar atmaz!” derken bunu da kastetmiş olabilir.

33:10 İlkelerini Yakup soyuna, yasanı İsrail’e öğretecekler. Senin önünde buhur, sunağında tümüyle yakmalık sunular sunacaklar. 33:11 Ya RAB, onları el attıkları her işte kutsa, yaptıklarından hoşnut ol. Ona karşı ayaklananların ve ondan nefret edenlerin belini kır, bir daha ayağa kalkmasınlar!”

33:12 Benyamin için de şöyle dedi: “RAB bütün gün onu korur, o da RAB’bin kucağında oturur.” (“Kucağında”: İbranice “Omuzlar arasında”.)

33:13 Yusuf için de şöyle dedi:33:17 İlk doğan bir boğa kadar görkemlidir o; boynuzları yaban öküzünün boynuzları gibidir. Bu boynuzlarla ulusları, yeryüzünün dört bucağındaki ulusları yaralayacak. İşte böyledir Efrayim’in on binleri, işte bunlardır Manaşşe’nin binleri.”

Tevrat’ta anlatılanların tamamı benzetme -apokaliptik- olabilir.

[(Musa, Tanrı adına ezgiyi söylerken Tanrı’nın İsrailliler için şunu yaptığını da benzetme olarak söylüyor:) 32:11 Yuvasında yavrularını uçmaya kışkırtan, onların üzerinde kanat çırpan bir kartal gibi, kanatlarını gerip onları aldı ve kanatları üzerinde taşıdı.]

33:20 Gad için de şöyle dedi: “Gad’ın sınırını genişleten kutsansın; Gad orada kol ve baş parçalayan bir aslan gibi oturuyor.

33:24 Aşer için de şöyle dedi: “Oğullar arasında en çok kutsanan Aşer olsun, kardeşlerinin beğenisini kazanan o olsun. Ayağını zeytinyağına batırsın.

Musa’nın ölmeden önce hiçbir oymak için kötü bir söz söylememesi, herkese güzel sözler söylemesi ilginçtir: Halbuki Tevrat’ta bazen kötülenirler. Belki de Musa -veya yazıcı-, ölmeden önce hepsini motive etmeye ve bu dini unutturmamaya, yaşatmaya çalışmış olabilir.

33:26 “Ey Yeşurun, sana yardım için göklere ve bulutlara görkemle binen, Tanrı’ya benzer biri yok.

33:27 Sığınağın çağlar boyu var olan Tanrı’dır, seni taşıyan O’nun yorulmaz kollarıdır. Düşmanı önünden kovacak ve sana, ‘Onu yok et! diyecek.

33:28 Böylece İsrail güvenlik içinde yaşayacak; tahıl ve yeni şarap ülkesinde, Yakup’un pınarı güvenlikte kalacak. Gökler oraya çiy damlatacak.

33:29 Ne mutlu sana, ey İsrail! Var mı senin gibisi? Sen RAB’bin kurtardığı bir halksın. RAB seni koruyan kalkan ve şanlı kılıcındır. Düşmanların senin önünde küçülecek ve sen onları çiğneyeceksin.”

34:1 Bundan sonra Musa Moav ovalarından Pisga Dağı’na çıktı. RAB ona bütün ülkeyi gösterdi. 34:2 Dan’a kadar uzanan Gilat’ı, bütün Naftali’yi, Efrayim ve Manaşşe bölgelerini, Akdeniz’e kadar uzanan bütün Yahuda bölgesini, 34:3 Negev’i, hurma kenti Eriha Vadisi’nin Soar’a kadar uzanan ovasını.

34:4 Sonra Musa’ya şöyle dedi: “İbrahim’e, İshak’a, Yakup’a, ‘Senin soyuna vereceğim diye ant içtiğim ülke budur. Ülkeyi sana gösterdim ama oraya gitmeyeceksin.” {Musa ve Harun, Kenan ülkesine gidemedi çünkü Tanrı şöyle demişti: [32:50 Ağabeyin Harun Hor Dağı’nda ölüp atalarına kavuştuğu gibi, sen de çıkacağın dağda ölüp atalarına kavuşacaksın. 32:51 Çünkü ikiniz de Zin Çölü’nde, Meriva-Kadeş sularında, İsrailliler’in önünde bana ihanet ettiniz, kutsallığımı önemsemediniz. 32:52 Bu nedenle ülkeyi ancak uzaktan göreceksin. Ama oraya, İsrail halkına vereceğim ülkeye girmeyeceksin.”]}

34:5 Böylece RAB’bin sözü uyarınca RAB’bin kulu Musa orada, Moav ülkesinde öldü.

34:6 RAB onu Moav ülkesinde, Beytpeor karşısındaki vadide gömdü. Bugün de mezarının nerede olduğunu kimse bilmiyor.

Rab nasıl gömüyor (?) Musa öldürülmüş de olabilir! Tevrat’taki Musa yaşamamış bile olabilir!

34:7 Musa öldüğünde yüz yirmi yaşındaydı; ne gözleri zayıflamıştı, ne de gücü tükenmişti.

34:8 İsrailliler Moav ovalarında Musa için otuz gün yas tuttular. Sonra Musa için ağlama ve yas tutma günleri sona erdi.

34:9 Nun oğlu Yeşu bilgelik ruhuyla doluydu. Çünkü Musa ellerini üzerine koymuştu. İsrailliler onu dinliyor ve RAB’bin Musa’ya verdiği buyruklar uyarınca davranıyorlardı.

34:10 O günden bu yana İsrail’de Musa gibi RAB’bin yüz yüze görüştüğü bir peygamber çıkmadı.

“O günden bu yana?” söylemiyle Tevrat’ın Musa’dan yıllarca -veya yüzyıllarca- sonra yazıldığını anlıyoruz. Bu 3. kişi(ler) istemeden de olsa kendi(leri)ni ele veriyor!

34:11 RAB onu Mısır’da firavuna, görevlilerine ve bütün ülkesine bir sürü belirtiler, şaşılası işler yapması için göndermişti.

34:12 Musa İsrailliler’in gözleri önünde güçlü, büyük ve ürkütücü işler yapmıştı.