Konu 65: ~4 Milyar Yıl Önce “Canlı-Cansız Arası Form Evrimleşti”

Hücre Parçalarının Oluşumu: Yaşamın başlangıcında atomlardan/elementlerden yaşamın temel molekülleri amino asitler oluştu. Sonra bunlardan hücre duvarı, RNA ve ribozom oluştu. Devamında ise bakterimsi ilksel mikroorganizmalar oluştu. Bahsi geçen yapılar deneylerle üretilmiş olup bu, inorganikten/cansızdan, organiğin/canlının veya canlıyı oluşturan parçaların üretilmesidir. Amino asitleri ve/veya bakterileri Dünya’ya meteorlar da getirmiş olabilir. Kuyruklu yıldız denilen ve su, elementler, mineraller vb. barındıran bu meteorlarla Dünya, zamanında bombardımana uğramıştı. Kuyruklu yıldızlarda su, mineral vb.nin bulunduğu -uydu fotoğrafları ile- günümüzde kanıtlanmıştır.[32]

 

Periyodik Tablo. Elementlerin Tablosu. Proton sayılarına göre elementlerin gösterimi. (Wikimedia Commons: Muskid)[33/Figür 2]
Koaservat. Cégep de Drummondville’deki kimya laboratuarında koaservatların üretimi, Québec/Kanada. (Wikimedia Commons: Khayman)[34/Figür 3]
Aminoasitlerin yapısı. (Wikimedia Commons: Muskid)[35/Figür 4]
Elementlerin birleşmesiyle çeşitli yapıları ve o yapıların da birleşerek daha büyük yapıları oluşturması. (Bu, aspartamdır ve sadece gösterge örneği olarak alınmıştır). (Chemistry Libretexts)[36/Figür 5]

Evrim hakkında kısaca özetlemek gerekirse şunlar söylenebilir: Elementlerin oluşturduğu Dünya’da başlarda su, toprak ve atmosfer ile atomlardan çeşitli moleküller (element molekülleri ve bileşik molekülleri) oluştu. Bunun sonucu canlıların oluşmasına zemin olacak “sıcak ve kıvamlı çorba” da oluşmuş oldu. Kimyasal evrim yerini biyolojik evrime bırakıyordu. (Yaklaşık 4,6-4 milyar yıl önce).

Elementlerin birleşmesiyle canlı-cansız arası özellik gösteren canlıların ortak atası “Koaservat” damlacıkları oluştu. Sıcak, zengin ve kıvamlı çorba’da oluşan bu koaservat damlaları ile birlikte -içinde barındırdıkları- elementlerden/moleküllerden (CH4, NH3, H2O, H2S, CO2 ve PO43-’den) yaşamın temel molekülleri amino asitler oluştu. Bilindiği üzere amino asitler çeşitli elementlerin birleşmesiyle oluşurlar. Sonra amino asitlerden; hücre duvarı, RNA ve ribozom oluştu. Bu damlacıklar diğer damlalarla birleşerek, kardeş damlalara bölünerek çoğalmışlardı. Metabolizma, büyüme ve çoğalma özelliklerine sahiptiler. (Yaklaşık 4,2-3,5 milyar yıl önce). (Benzetme yapacak olursam: Bu büyüme ve çoğalma özelliğini evimizde de gözlemleyebiliriz. Bir bardağa su, çay veya köpüklü ayran doldurduğumuzda -veya kaynayan bir suda-, bardağın yüzeyinde su baloncukları oluşur, bunlar da bölünüp ikiye ayrılabilir ya da baloncuklar birleşerek daha büyük bir baloncuğu oluşturabilir. Bu su baloncuklarının farklı elementlerle dolu olduğunu düşündüğümüzde, koaservat damlacıklarının tanımını yapmış oluruz.) Okyanus tabanından çıkan sıcak gazların suyu kaynatıp oradaki elementleri birleştirmesi de canlılığın oluşumunun başlangıcı olarak düşünülen bir diğer görüştür.[32][37][38] Ayrıca, DNA’nın neredeyse tamamını C, H, O, N ve P oluşturur: “CHONP” yaşamın temel elementleridir.[39]

“Bakteriler olmasaydı olmazdık!”: Yaklaşık 3,5-3 milyar yıl önce tek hücreli ilksel mikroorganizma olan arkeler ve bakteriler (yani ilk canlı yaşamlar) oluştu. O zamanda (bir element molekülü olan) moleküler oksijen -yani O2 ve O3– yoktu veya çok azdı. Canlılığın oluşabilmesi için O2’ye ihtiyaç vardır. Çeşitli bileşikler içinde oksijen (O) vardı. O vardı O2 çok azdı, CO2 daha fazlaydı. Bu canlılar, karbondioksiti (CO2’yi) kullanarak etrafa artık madde olarak moleküler oksijeni yaydılar ve çoğalttılar. Arke ve bakterilerin ya okyanus tabanından çıkan zengin elementlerle dolu sıcak püskürüklerin olduğu yerde oluştuğu ya da Dünya’ya çarpan göktaşlarıyla birlikte geldiği düşünülmektedir. Böylelikle ozon (O3) oluştu ve Ode fazlalaştı. Devamında bakteri ve arkeler, moleküler oksijeni (O2’yi) kullanıp karbondioksiti (CO2’yi) artık madde olarak dışarı verenler ve CO2’yi kullanıp O2’yi dışarı verenler eşliğinde Dünya’da CO2 ve O2 dengesi sağlanmış oldu. Böylece yaklaşık 2,5 milyar yıllık zaman sonucunda diğer canlıların yaşaması için zemin hazırlanmış oldu. Yani tüm canlılar, yaşamını, bakterilerin bu hareketine borçludur.[40]

___________________
[32] Wikipedia, “Abiyogenez” ve “Abiogenesis”, agm(ler).
[33] Figür 2: Wikipedia Katılımcıları, “File:Periyodik tablo tr.svg”, Vikipedi, Özgür Ansiklopedi, <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Periyodik_tablo_tr.svg> Erişim: 12 Ağustos 2017.
[34] Figür 3: Wikimedia Commons contributors, “File:Coacervats.JPG”, Wikimedia Commons, the free media repository, <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Coacervats.JPG?uselang=fr> Erişim: 1 Ocak 2019.
[35] Figür 4: Wikipedia Katılımcıları, “Dosya:Aminoasit.svg”, Vikipedi, Özgür Ansiklopedi, <https://tr.wikipedia.org/wiki/Dosya:Aminoasit.svg> Erişim: 12 Ağustos 2017.
[36] Figür 5: Chemistry Libretexts, <https://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Map%3A_General_Chemistry_(Petrucci_et_al.)/03%3A_Chemical_Compounds/3.3%3A_Composition_of_Chemical_Compounds> Erişim: 6 Nisan 2019.
[37] Wikipedia, “Evrim”, agm.
[38] 32 ve 37. dipnotlar için daha fazlası için bk.: Doksat, ags.; Kazancı, ags.: 30. dipnot için ayrıca (ek olarak) bk. Bryson, age. s. 26-34; 31. dipnot için ayrıca (ek olarak) bk. Celal Şengör, “Din, Bilim ve Darwin”, [TV Programı], Siyaset Meydanı, Show TV, 19 Mart 2009, <https://youtu.be/zALMPfp0C6I> Erişim: Temmuz 2011, (Şengör’ün açıklamalarını izleyiniz) ve ayrıca (ek olarak) bk. Çağrı Mert Bakırcı, “Evrim Teorisi Ne Anlatmaktadır”, [İnternet ortamında sunum], Academia, Inspeak, 22 Şubat 2013, <https://youtu.be/c79fl_YbTXc> (Canlı dinledim).
[39] Arşivdeki şu yazılarıma bk. (Konu 97 ve 99).
[40] Doksat, ags.