İNSAN TÜRLERİ
Homo habilis (2,4-1,4 milyon yıl öncesi arası): (87. konunun devamı olarak / devamında) Bu sürecin devamında gelişmeye devam eden insansılar, ~2,4/2 milyon yıl önce “alet kullanma” becerisine sahip yetenekli insanı “Homo habilis”i oluşturdu. Habilis türü, homo yani insan adını almaya hak kazanıyordu ve nihayet “İnsan türü” ilk insan türü olan Habilis’le başlamıştı. Habilis tamamen iki ayak üzerinde durabilme özelliğini kazandığı için o, ilk insan türüdür. (Homo = İnsan demektir ve İnsan cinsini ifade eder; habilis = bir insan türü ismidir.) Yüzü basıklaşma yönünde eğilim gösterdi. Fosil kalıntıları yanında taştan aletler bulundu. Taramalı elektronik mikroskop analizi neticesinde bu aletlerin bilinçli bir şekilde yapıldığı anlaşıldı. Daha çok leş yiyicilerdi. Silahları savunmada kullanıyorlardı. Kısa boylu ve uzun kolluydu. 1,0-1,5 metre boyları, 30-55 kilo ağırlıkları, ortalama 510-660 cm3 beyin hacimleri vardı. Doğu ve güney Afrika’da yaşadılar. Yaklaşık -çoğunlukla- 2,3-1,7 milyon yıl önce yaşadılar. Ayak iskeletlerindeki enlemesine ve boylamasına olan kavis, dik durduklarının en iyi kanıtıdır. Bacak kasları güçlü olduğundan onlar günümüz insanından daha güçlüydüler. Büyük azı dişleri küçüldüğünden, damak uzunluğunun azalma ve yüzlerinin kısalma eğilimine girmeye başladığı bilinmektedir. Etçil ve otçul idiler. Habilis türü, kendisinden uzun boylu Homo ergaster’in atasıdır. Habilis’in fosil örnekleri çok vardır. Mesala; Kenya ve Tanzanya’da bulunan fosiller.[182][183]
Not: Alet yapabilme beynin sol tarafıyla ilişkilidir. Konuşma özelliği de bu bölümle ilişkilidir. Alet yapabilen homo insanının sol beyni gelişti: Bu sayede konuşma özelliği de oluşmuş oldu ve konuştu. İnsan türüne giden yol kısaca şu şekilde gerçekleşti. Afrika’da bazı yerlerde ormanların kuraklaşma ile yok olması sonucunda buralardaki ağaçlarda yaşayan insansılar karaya zorunlu olarak indiler. Kuraklaşmanın olmadığı yerlerdeki ağaçlarda yaşayan insansılar ağaçlardan inmeyerek goril, orangutan vb.ye dönüştü, inenler ise şimdi anlatacağım şekilde insana dönüştü. Ağaçtayken diğer avcı canlı türlerinden korunabilirken, karaya indiklerinde savunmasız kaldılar ve avcılara yem olmaya başladılar. Düz arazide 4 ayak üzerinde durmak, avcıyı görme açısından dezavantajdı. Bunu engelleyebilmek ve avcıyı görebilip daha erken kaçmak için ön ayaklarını havaya kaldırıp etrafta avcı var mı diye bakmaya başladılar. Bu sayede onlardan korunmayı başarabildiler. Bu durum onlara “dik durabilmeyi” öğretti. Dik durabilme sonucunda ön ayaklar/eller artık serbest kalmıştı. Ve bunlarla yerdeki taşı vb.yi alıp avcıya atmaya başladılar. Artık ön ayaklar, ellere dönüşmeye başlamıştı. Bununla beraber; taşı yontma, sopa yapma gibi “alet yapmaya” da başladılar. Alet yapınca beyinleri de gelişti. Çünkü alet yapımı sol beyni geliştirir: Çünkü sol beyin matematik/analitik ile ilgilidir. İnsanda konuşma özelliği de sol beyin tarafından gerçekleştirilir. Habilis’in alet yapmayla artık gelişen sol beyni, onun artık konuşmasını da sağladı. İlk başlarda tabiat seslerini taklit etti sonrasında kendi aralarında ilkel türden konuşmaya başladılar. Bu süreçlerle beraber devamında -bu yaptıkları sayesinde ve bunları geliştirerek, ayrıca yemeği pişirerek; yemek de çiğneme ve sindirme için harcanan enerjiyi düşürdü, kalan enerjiyi beyin kullandı böylelikle- beyin hacmi ve zekasını giderek geliştirdi ve günümüz insanına kadar gelindi.[188]
___________________
[182] Smithsonian’s Human Origins Staff (yy.), “Homo habilis”, Smithsonian Institution’s National Museum of Natural History: Human Origins, SGT: 24 Ağustos 2018, <http://humanorigins.si.edu/evidence/human-fossils/species/homo-habilis> Erişim: 13 Mart 2019; Wikipedia Contributes, “Homo”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, <https://en.wikipedia.org/wiki/Homo>; Wikipedia Autoren, “Homo”, Wikipedia, Die freie Enzyklopädie, <https://de.wikipedia.org/wiki/Homo>; Wikipedia Katılımcıları, “Homo”, Vikipedi, Özgür Ansiklopedi, <https://tr.wikipedia.org/wiki/Homo> Erişimler: 18 Eylül 2011 ve 17 Kasım 2017.
[183] Wikipedia Contributes, “Homo habilis”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, <https://en.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Wikipedia Autoren, “Homo habilis”, Wikipedia, Die freie Enzyklopädie, <https://de.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Colaboradores de Wikipedia, “Homo habilis”, Wikipedia, La enciclopedia libre, <https://es.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Contributori di Wikipedia, “Homo habilis”, Wikipedia, L’enciclopedia libera, <https://it.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Wikipedia-bijdragers, “Homo habilis”, Wikipedia, de vrije encyclopedie, <https://nl.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Contributeurs de Wikipédia, “Homo habilis”, Wikipédia, l’encyclopédie libre, <https://fr.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis>; Wikipedia Katılımcıları, “Homo habilis”, Vikipedi, Özgür Ansiklopedi, <https://tr.wikipedia.org/wiki/Homo_habilis> Erişimler: 19 Eylül 2011 ve 18 Kasım 2017. (ve bk. dipnot 50).
[184] Figür 91: Smithsonian’s Human Origins Staff (yy.), “KNM-ER 1813”, Smithsonian Institution’s National Museum of Natural History: Human Origins, SGT: 30 Mart 2016, <http://humanorigins.si.edu/evidence/human-fossils/fossils/knm-er-1813> Erişim: 19 Kasım 2017.
[185] Figür 92 vd.: Wikimedia Commons contributors, “File:OH 24 replica 02.JPG”, Wikimedia Commons, the free media repository, <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:OH_24_replica_02.JPG>; “File:OH 24 replica 01.JPG”, <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:OH_24_replica_01.JPG>; Wikipedia Contributes, “OH 24”, Wikipedia, The Free Encyclopedia, <https://en.wikipedia.org/wiki/OH_24> Erişimler: 19 Kasım 2017; Colaboradores de Wikipedia, “OH 24”, Wikipedia, La enciclopedia libre, <https://es.wikipedia.org/wiki/OH_24> Erişim: 11 Mart 2019; Fran Dorey, “Homo habilis”, Australian Museum, SGT: 19 Kasım 2018, <https://australianmuseum.net.au/learn/science/human-evolution/homo-habilis/>; Ayrıca (ek olarak) bk. Tripadvisor TR, <https://www.tripadvisor.com.tr/Attraction_Review-g293748-d317788-Reviews-National_Museum-Dar_es_Salaam_Dar_Es_Salaam_Region.html> Erişimler: 19 Kasım 2017.
[186] Figür 93a-c vd.: (a) Astrosurf, <http://www.astrosurf.com/luxorion/Bio/homo-habilis-reconstruction3..jpg> veya Grumbles From an Old Grouch, <http://grumblesfromanoldgrouch.com/wp-content/uploads/2012/01/Homo-habilis.jpg> Erişimler: 20 Nisan 2019 veya (b, c) Highiqforum, <https://www.highiqforum.com/threads/homo-naledi.1118/> Erişim: 20 Kasım 2017 (b ve c’yi buradan almıştım ama link iptal olmuş, aynılarını aradım ama bulamadım); Şu üçüne de bk. Monipol, <http://monipol.de/photo/hominiden-evolution.html>; Pinterest, <https://tr.pinterest.com/pin/505529126906307012/> ve <https://tr.pinterest.com/pin/505529126906306979/> Erişimler: 20 Nisan 2019; Ayrıca (ek olarak) şu ikisine bk. Scientificlib, <http://www.scientificlib.com/en/Biology/Anthropology/HomoHabilis.html> ve <http://www.scientificlib.com/en/Biology/Anthropology/AnthropologyImages0001.html> Erişimler: 20 Kasım 2017.
[187] Figür 94 vd.: Wikimedia Commons contributors, “File:Homo habilis.JPG”, Wikimedia Commons, the free media repository, <https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Homo_habilis.JPG>; Ayrıca (ek olarak) bk. Landschaftsverband Westfalen-Lippe (LWL) Museum für Archäologie, <https://www.lwl.org/pressemitteilungen/nr_mitteilung.php?urlID=17067> Erişimler: 20 Kasım 2017.
[188] Erksin Güleç, “Beynin Evrimi”, Bilim ve Ütopya Dergisi, Sayı: 84, Bilimsel Yayıncılık, İstanbul, Haziran 2001, s. 30-33; Celal Şengör, “Din, Bilim ve Darwin”, [TV Programı], Siyaset Meydanı, Show TV, 19 Mart 2009, <https://youtu.be/zALMPfp0C6I> Erişim: 27 Temmuz 2011, (Şengör’ün açıklamalarını izleyiniz); Hüseyin Türk, “Beyin Evrimi Işığında Dilin Kökeni”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi – DTCF Dergisi, Cilt: 38, Sayı: 1.2, 1998, <http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1613/17373.pdf> s. 527-549 (tamamını okuyunuz); Serap Yıldırım, Şenol Dane, “Serebral Lateralizasyon ve El Tercihi”, EAJM: The Eurasian Journal of Medicine, Formerly Atatürk Üniversitesi Tıp Dergisi, Cilt: 39, Sayı: 1, Nisan 2007, <http://www.eajm.org/sayilar/171/buyuk/pdf_EAJM_177.pdf> s. 45-48; Erişimler: 11 Haziran 2018; Bu sitedeki yazımdaki 101. Konu’ya da bk.; (Paragraftaki son cümledeki ara söz hekim Mehmet Öz’ün TV’de söylediğidir, 2017).