Konu 296-297: Yunan Mitolojisi, Altın İnsanlar ve Dionysos Tanrısı

ANTİK YUNAN MİTOLOJİSİ HAKKINDA SEÇİLMİŞ BAZI BİLGİLER

 

SİTE DİZİNİNDEKİ 296. KONU
Altın İnsanların Cennetten Kovulması

MÖ 2. binyıl içerisinde Antik Yunan’da, Kronos titanı dünyaya egemendi. Onun yarattığı ilk insanlar (altın insanlar), Tanrıların (titanların) katında (cennette) yaşıyorlardı: Ölümsüzdüler. Bütün nimetlere sahip, zevk içinde yaşıyorlardı. Sonra Kronos’un oğlu Zeus, egemenliği ele geçirdi ve altın insanları yok etti. Onun yerine gümüş insanları yarattı. Zeus, bu insanları günah işledikleri ve kurban sunmadıkları için yok etti ve yeni insanları yarattı. Anlatılan bu mitte, yaratılan ilk insanların bir günah sonucunda cennetten kovulup dünyaya düşük düzeyde insan olarak geldikleri gibi bir olgu anlatılmaktadır.^[10] Görüşüme göre bu, tıpkı cennetten dünyaya atılan Âdem ve Havva hikâyesine -antropolojik olarak- benzemektedir.

Antik Yunan İnanç Külliyatı’ndan bir takım bilgiler:
• MÖ 400’lerde Yunan Prometheus Tanrısı, ilk insanları balçıktan yaratmıştır.^[10] (Çoğu inançta insanlar kil / çamur / balçıktan yaratılmıştır.^[11])
• İnsanlara bilimi getiren Prometheus’un oğlu Deukalion’dur. Suç işleyen insanlar karşısında Zeus, Tufan yollayıp onları yok etmek ister. Deukalion Tufan’dan kurtulan tek kişidir. Kurtulunca Zeus’a kurban sunar, Zeus bunu kabul eder.^[10] (Bu anlatı, Sümerlerin Tufan Hikayesi’nden alınarak oluşturulmuştur.^[12][13])
• İnsanın yaşam süresi Tanrılar tarafından belirlenmiştir.^[10] (Kur’an’daki Benzerliği: Al-i İmran 145 “Ölüm, süresi belirtilmiş bir yazıdır.”)

___________________
^[10] Eliade, age., s. 305-326.
^[11] Bu sitedeki yazıma bk. (Dizin 155).
^[12] Bu sitedeki yazıma bk. (Dizin 157).
^[13] Bu sitedeki yazıma bk. (Dizin 129).

 

 

SİTE DİZİNİNDEKİ 297. KONU
Dionysos Tanrısı

Antik Yunan’da Dionysos, Zeus ile insan olan Semele’nin birleşmesinden doğar. Dionysos, Tanrı-insan arası bir formdadır. Dionysos’un tarihi MÖ 1.000 civarına kadar uzanır. Kayadan fışkıran su ve bir anda üzüm veren bağlar mucizelerindendir. Kendisi Şarap ve Bereket Tanrısı olarak görülür. O “direniş ve zafer” kelimeleri ile iç içedir, genç görünümlü bir Tanrı’dır. O, MÖ 500’lerde Ege Denizi çevresindeki halklar arasında yükselerek gözde oldu. Ona inananlar, kozalak başlı asalarıyla kayalara vurarak su fışkırtıyorlardı.^[14] (Bu anlatı, Sümerlerin su tanrısı Enki^[15] ile ilişkilendirileceği gibi Sümerlerin Dilmun adlı cennetinde Utu tanrısının yerden su çıkartmasıyla^[16] da ilişkilendirilebilir. Hint destanı Ramayana’nın kahramanı Rama da mucize olarak topraktan sular fışkırtmıştı.^[17] Tevrat, İncil ve Kur’an’daki Benzerliği-Analizi: Tevrat: Mısır’dan Çıkış 17:6 (5 Rab, Musa’ya) “Ben Horev Dağı’nda bir kayanın üzerinde, senin önünde duracağım. (5 Değneği) kayaya vuracaksın, halk içsin diye su fışkıracak.” İncil: Yuhanna 4:14 (13 İsa,) “Oysa benim vereceğim sudan içen sonsuza dek susamaz. Benim vereceğim su, içende sonsuz yaşam için fışkıran bir pınar olacak.”^[18] Kur’an: A’raf 160 “Musa’ya: ‘Asan’la taşa vur’ diye vahyettik. Ondan on iki pınar sızıp-fışkırdı.” İsra 90 (Muhammed’e) Dediler ki: ‘Bize yerden pınarlar fışkırtmadıkça sana kesinlikle inanmayız.’) Dionysusçular, kurallardan sıyrılıp özgürlüklerine ulaşıyorlardı: Bu sayede ruhları onunla -Dionysos’la- birleşiyordu.

Dionysusçular, toprakla vücutlarını ovalayarak bir temizleme-arınma işlemi yapıyorlardı. Bu ritüel sonucunda kişi, günahlardan ve kötülüklerden kurtuluyordu.^[14] Kur’an’daki Benzerliği-Analizi: Nisa 43 “… su bulamamışsanız, bu durumda, temiz bir toprakla teyemmüm edin, (hafifçe) yüzlerinize ve ellerinize sürün. …”. Su ve toprağın kirden kurtulma / temizleme dışında başka bir etkisi daha vardır. Statik elektrik dengesi sağlıklı bir vücutta olması gerekir ama plastik eşyalar bu dengeyi bozar. Suyla yıkanan/temizlenen insan biriken -veya halsizlik ve yorgunluk veren- bu statik elektrikten kurtulur ve rahatlar: Toprak da bu işlevi görmektedir. Herhangi bir eşyada birikip dengesizleşen statik elektrik hem kendini hem de etrafındaki eşyaları bozabilir: Bunun için o eşyalara, elektrikte “topraklama” adı verilen bir uygulama yapılır: Ayrıca bu, insan için de geçerli olup; “yıkan rahatla” veya “çıplak ayakla toprağa bas” gibi söylemlerle de vuku bulur.^[19]