Cennet’in Kökeni: Sümerlerin “Aden” adında Cennet Bahçeleri vardı. Bu cennette güzel ağaçlar, meyveler, su akıntıları bulunmaktaydı. Bu ritüel daha sonra Yahudilerin Tevratı’na “Eden Cenneti” olarak aktarılır.[96] (Kur’an’da birden çok cennet vardır: Bunlardan birisi “Adn” cennetidir.) Cennet, Şamanizm’de bile vardı: Transa geçen ruh üst dünyaya / gökyüzüne / cennete ulaşmak için bir ırmağı geçmek zorundadır anlatıları mevcuttur.[97]
Cehennem’in Kökeni: Cehennem’in tarihsel oluşumu: Sümerlerde Eraşkigal/Nergal kötü özellikteki yer altı Tanrı(ça)sı idi, Batı’ya Hades olarak geçti, yahudilere Sheol olarak oradan da Kur’an’a Şeytan/Cehennem olarak geçti.[98] MÖ 1000’den önce İsrail taraflarında yaşayan halkın “Ge-Hinnom” adında bir vadisi vardı: Bu vadide çocuklar kurban edilir, insanlar Tanrılar adına yakılırdı: İlerleyen süreçlerde antropolojik olarak sonraki dinlere Gehinnom, “Cehennem” olarak aktarılmıştır.[96]
Tevrat ve İncil’deki Benzerliği-Analizi
Tevrat: Levililer 18:21 “İlah Molek’e ateşte kurban edilmek üzere çocuklarından hiçbirini vermeyeceksin. Tanrın’ın adına leke getirmeyeceksin. Rab benim.”
Mısır’dan Çıkış 13:3 Musa halka… 15 ‘Firavun bizi salıvermemekte diretince, Rab Mısır’da insanların ve hayvanların bütün ilk doğanlarını öldürdü. İşte bunun için hayvanların ilk doğan erkek yavrularını Rab’be kurban ediyoruz. İlk doğan erkek çocuklarımızın bedelini ise bir hayvanla ödüyoruz.’
20:22 RAB Musa’ya şöyle dedi… 22:29 “Ürününüzü ve şıranızı sunmakta gecikmeyeceksiniz. İlk doğan oğullarınızı bana vereceksiniz.”
İncil: Elçilerin İşleri 7:42 Peygamberlerin kitabında yazılmış olduğu gibi: ‘Ey İsrail halkı, çölde kırk yıl boyunca bana mı sunular, kurbanlar sundunuz? 43 Siz Molek’in çadırını ve ilahınız Refan’ın* yıldızını taşıdınız. Tapınmak için yaptığınız putlardı bunlar. Bu yüzden sizi Babil’in ötesine süreceğim.’ (“Refan”: Refan ya da Remfan, Satürn gezegeniyle ilgili olan ve eski çağlarda bazı Filistinli halkların taptığı bir ilahtı.)
Ayrıca İslam’dan önce Sabilik ve Manihanizm (MÖ 200 – MS 500) dinlerinde “Karanlık Alem” diye bir kavram vardı: Kötü ruhlar oraya giderdi: Sabiilik’te günahkarlar “Abatur Terazisi”nde tartılarak Cehennem’e giderlerdi.[99] Yine Ayrıca Cehennem’in şekillenmesi, Yahudilik’ten de önce; Sümer’de bir kral ölür, annesi ve çocukları ağlar, buna dayanamayan Tanrılar onu yer altı dünyasından sınırlı da olsa alır: Bu hikaye; Tevrat’taki peygamberin gölgesinin Sheol’den çıkartılması olarak Tevrat’a aktarılmıştır.[100]
Kur’an’daki Benzerliği-Analizi
Kur’an: Araf 8 O gün tartı haktır. Kimin tartıları ağır basarsa, işte kurtulanlar onlardır. 9 Kimin tartıları hafif kalırsa, bunlar da ayetlerimize zulmettiklerinden dolayı nefislerini hüsrana uğratanlardır.
Enbiya 47 Biz ise, kıyamet gününe ait duyarlı teraziler koyarız da artık, hiç bir nefis hiç bir şeyle haksızlığa uğramaz. Bir hardal tanesi bile olsa ona (teraziye) getiririz. Hesap görücüler olarak biz yeteriz.
Mü’minun 102 Artık kimin tartısı ağır basarsa, işte onlar, kurtuluşa erenlerin ta kendileridir.
Saffat 55 Derken, bakıverdi, onu ‘çılgınca yanan ateşin’ tam ortasında gördü. 56 Dedi ki: ‘Andolsun Allah’a, neredeyse beni de (şu bulunduğun yere) düşürecektin.’
Şura 7 … (O gün onların) Bir bölümü cennette, bir bölümü çılgınca yanan ateşin içerisindedirler.
Tekvir 12 Cehennem ateşi çılgınca kızıştırıldığı zaman, 13 Cennet de yakınlaştırıldığı zaman…
___________________
[96] Gürsan, age.
[97] A. Hultkrantz, “Şamanizmin Çevresel ve Olgusal Yönleri”, Çeviren: Ali Osman Abdurrezzak, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, Sayı: 29, 2004, <http://www.hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/655/645> ET: Nisan 2018, s. 4.
[98] bk. bu sayfada/bölümde 153. Konu.
[99] Bu sitedeki yazılarıma bk. (Dizin 273, 276).
[100] bk. bu bölümde 162.1 Konu.